ARAÇ KİRA SÖZLEŞMELERİNDE DAMGA VERGİSİ

[Muradiye Karabulut]

1- DAMGA VERGİSİ ORANI KAÇTIR. 

Araç kira sözleşmelerinde damga vergisi oranı kira sözleşmelerinin damga vergisi oranı ile aynıdır. 2014 yılı için (binde 1,89)

2-DAMGA VERGİSİNİ KİM ÖDER?

Araç kira sözleşmelerinde damga vergisinin mükellefi sözleşmeyi imza edenlerdir. Sözleşmenin damga vergisinin kiralayana ait olduğuna dair "• İşbu sözleşmeden doğan damga vergisi ve her türlü masraf Kiracıya aittir." şeklindeki şerhlerin bir önemi yoktur. 

3- Damga vergisi kdv dahil mi yoksa kdv hariç bedel üzerinden mi hesaplanır? 

30 seri nolu damga vergisi genel tebliğine istinaden sözleşmenin damga vergisi KDV hariç bedel üzerinden hesaplanır. 

4- DAMGA VERGİSİ ÖDEMESİ NASIL YAPILIR. 

a- Makbuz mukabilinde, sözleşme ile birlikte iş yerinin olduğu yerdeki vergi dairesine ödenir. 
b- Sürekli damga vergisi mükellefiyeti açtırılarak damga vergisi beyannamesi ile ait olduğu ayı takip eden ayın 23. günü akşamına kadar verilerek beyan edilir. Beyannamenin ait olduğu ayı takip eden ayın 26. günü ödenir. Sürekli damga vergisi mükellefiyeti tesis ettirilirse damga vergisi defterinin tutulması gerekir. 

 

[Muradiye Karabulut]

Tarih 01/11/2011
Sayı B.07.1.GİB.4.35.17.02-032-591
Kapsam

T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İZMİR VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri KDV ve Diğer Vergiler Grup Müdürlüğü

Sayı : .4.35.17.02-032-591 01/11/2011
Konu : Araç Kira Sözleşmesinin Damga Vergisi Oranı hk.


...

İlgi : ... tarihli özelge talep formu

İlgide kayıtlı özelge talep formunuzun incelenmesinden, bir firmadan 10 adet araç kiralayacağınız belirtilerek, yapılacak olan bu kira sözleşmesinin damga vergisi oranının ne olacağı hususunda görüş talep edildiği anlaşılmaktadır.
488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olduğu; 3 üncü maddesinde, damga vergisinin mükellefinin kağıtları imza edenler olduğu; 4 üncü maddesinde, bir kağıdın tabi olacağı verginin tayini için o kağıdın mahiyetine bakılacağı ve buna göre tabloda yazılı vergisinin bulunacağı, kağıtların mahiyetlerinin tayininde, şekli kanunlarda belirtilmiş olanlarda kanunlardaki adlarına, belirtilmemiş olanlarda üzerlerindeki yazının tazammum ettiği hüküm ve manaya bakılacağı, mahiyeti tayin edilmek istenen kağıt üzerinde başka bir kağıda atıf yapılmışsa, atıf yapılan kağıdın hükümlerine nazaran iktisap ettiği mahiyete göre verginin alınacağı; 5 inci maddesinde de, bir nüshadan fazla olarak düzenlenen kağıtların her nüshasının ayrı ayrı aynı miktar veya nispette damga vergisine tabi tutulacağı hükümlerine yer verilmiştir.
Mezkur Kanuna ekli (1) sayılı tablonun "I-Akitlerle ilgili kağıtlar" başlıklı bölümünün A/2 fıkrasında, belli parayı ihtiva eden kira mukavelenamelerinin (mukavele süresine göre kira bedeli üzerinden) binde 1,5 nispetinde damga vergisine tabi olduğu hükme bağlanmıştır. 2009/15725 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 01/01/2010 tarihinden geçerli olmak üzere Kanuna ekli (1) sayılı tablonun I/A-2 fıkrasındaki kağıtlara ilişkin damga vergisi oranı binde 1,65 olarak belirlenmiştir.
Öte yandan, 30 Seri No.lu Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliğinde, nispi damga vergisine tabi kâğıtların muhtevasında, katma değer vergisi yönünden herhangi bir düzenleme olup olmadığına bakılmaksızın damga vergisinin katma değer vergisi hariç olmak üzere sadece işin bedeli üzerinden hesaplanması, katma değer vergisi dâhil edilerek düzenlenen kâğıtlardan alınması icabeden damga vergisinin ise katma değer vergisi tutarı düşüldükten sonra kalan meblağ üzerinden hesaplanması gerektiği belirtilmiştir.
İlgide kayıtlı özelge talep formunuz ekinde bulunan araç kira sözleşmesinin tetkikinden, sözleşmenin binek araç, kamyon ve iş makinelerinin kiralanmasına ilişkin olduğu, kira müddetinin 1 Kasım 2010-31 Aralık 2011 tarihleri arasını kapsadığı, kira tutarının aylık KDV dahil 13.800,00 TL olduğu ve 2 (iki) nüsha olarak düzenlendiği anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, bahse konu sözleşmenin kira sözleşmesi olarak değerlendirilmesi ve mukavele süresine göre bulunacak KDV hariç kira bedeli ve 2 (iki) nüsha üzerinden, Kanuna ekli (1) sayılı tablonun I/A-2 fıkrası gereğince binde 1,65 nispetinde damga vergisine tabi tutulması gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.


Vergi Dairesi Başkanı a. 
Grup Müdürü

[Muradiye Karabulut]

DAMGA VERGİSİNİ KİM ÖDER ?

Veysi Seviğ - 27 Temmuz 2005 - Dünya

Damga Vergisi Yasası'nın 3'üncü maddesi uyarınca bu verginin mükellefi,
kağıtları imza edenlerdir. Bazı hallerde damga vergisine tabi olan kağıtlarla
ilgili olarak, verginin bir tarafça üstlenileceği yönünde sözleşmelere özel
hükümler konulmakta, bunun sonucunda damga vergisinin ödenmemesi
halinde mevcut özel hüküm çerçevesinde diğer tarafın sorumlu olacağı ifade
edilmektedir.

Oysa Vergi Usul Yasası'nın 8'inci maddesi hükmü gereği olarak "Vergi
kanunlarıyla kabul edilen haller müstesna olmak üzere, mükellefiyete veya
vergi sorumluluğuna müteallik özel mukaveleler vergi dairelerini bağlamaz."
Gerçekte gerek mükellefiyet gerekse sorumlulukla ilgili esaslar vergi yasaları
ile belli edilir. Vergi yasaları ile belli edilen haller dışında mükellef veya
sorumluların, bunları özel mukavelelerle değiştirmeleri, mükellef ve sorumlu
sıfatından doğan görevleri başkasına aktarmaları mümkün değildir. Eğer bu
tarz bir mukavele yapılmışsa bu, vergi dairesini bağlamaz. Vergi uygulaması
bakımında geçerlilik taşımaz.
Diğer yandan söz konusu yasanın 24'üncü maddesi uyarınca "Vergiye tabi
kağıtların damga vergisinin ödenmemesinden veya noksan ödenmesinden
dolayı alınması lazım gelen vergi ve cezadan, mükelleflere rücu hakkı olmak üzere kağıtları ibraz edenler sorumludur."
Yasal düzenleme gereği "Birden fazla kişi tarafından imza edilen kağıtlara ait
vergi ve cezanın tamamında imza edenler müteselsilen sorumludurlar. Bunlar
arasında vergiden müstesna olanların bulunması damga vergisinin noksan
ödenmesini gerektirmez. "Bu bağlamda" damga vergisinden muaf
kuruluşlarca kişilerin "Damga Vergisine Tabi Kağıtları" belirleyen (1) sayılı
tabloda yer alan işlemleriyle ilgili olarak düzenlenen ve sadece bu kurumların
imzasını taşıyan kağıtlara ait verginin tamamı kişiler tarafından ödenir. Ancak
yine yasal düzenleme gereği olarak "bu bağıtlara ait verginin hiç ödenmemesi
veya noksan ödenmesi halinde vergi ve cezanın tamamından kişilerle birlikte
kurumlar müteselsilen sorumludurlar." (Damga Vergisi Yasası Madde: 24)
Mevcut yasal düzenlemeden de anlaşılacağı üzere kağıt üzerinde yer alan
imza sahiplerinin tamamı damga vergisinden müteselsilen sorumlu
olmaktadırlar. Burada bir başka özellik de kağıdı imzalamaları nedeniyle
mükellef durumunda olan kişiler aralarında vergilerin paylaşılmasına ilişkin
olarak yaptıkları sözleşmelerin geçerli olmayacağıdır. Bir başka anlatımla bu
tür sözleşmeler vergi idaresi açısından bir önem taşımamaktadır.
Dolayısıyla Vergi Usul Yasası'nın 8'inci maddesinde de hükme bağlandığı
üzere damga vergisinin mükellefleri arasında yapılan sözleşmelerin vergi
dairesi tarafından yapılacak tarhiyatlarda gerekçe olarak gösterilmesi imkanı
bulunmamaktadır. 
 

[Muradiye Karabulut]

Araç Kiralama sözleşmenin Damga vergisi nispeti ve ödemesi hk.

Tarih 01/06/2011
Sayı B.07.1.GİB.4.06.17.02-DMG-1269-325
Kapsam

T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
ANKARA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri KDV ve Diğer Vergiler Grup Müdürlüğü)


Sayı : B.07.1.GİB.4.06.17.02-DMG-1269-325 01/06/2011
Konu : Damga vergisi nispeti ve ödemesi hk.

İlgide kayıtlı dilekçenizin incelenmesinden, düzenlediğiniz araç kira sözleşmesinin, kira mukavelenamelerine uygulanan nispet üzerinden damga vergisine tabi tutulması gerekirken vergi dairesince mukavelename, taahhütname ve temliknamelere uygulanan nispet üzerinden damga vergisine tabi tutulduğu belirtilerek uygulamanın yasal yerindeliği ile düzenlediğiniz sözleşmelere ait damga vergisinin ne şekilde ödenmesi gerektiğine ilişkin olarak görüş talep edildiği anlaşılmaktadır.
488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olduğu; 3 üncü maddesinde damga vergisinin mükellefinin kağıtları imza edenler olduğu; 4 üncü maddesinde, bir kağıdın tabi olacağı verginin tayini için o kağıdın mahiyetine bakılıp buna göre tabloda yazılı değerinin bulunacağı ve kağıtların mahiyetlerinin tayininde, şekli kanunlarda belirtilmiş olanlarda kanunlardaki adlarına, belirtilmemiş olanlarda üzerlerindeki yazının tazammun ettiği hüküm ve manaya bakılacağı; 22 nci maddesinin (a) bendinde, makbuz karşılığı ödemelerde damga vergisinin Maliye Bakanlığınca belirlenen mükellefler, kurum ve kuruluşlar tarafından bir ay içinde düzenlenen kağıtların vergisinin, ertesi ayın yirminci (371 Sıra No.lu VUK Tebliği uyarınca yirmiüçüncü) günü akşamına kadar vergi dairesine bir beyanname ile bildirileceği ve yirmialtıncı günü akşamına kadar ödeneceği, (b) bendinde, (a) bendi dışındaki hallerde, kağıdın düzenlendiği tarihi izleyen onbeş gün içinde vergi dairesine bir beyanname ile bildirileceği ve aynı süre içinde ödeneceği; 24 üncü maddesinde, birden fazla kişi tarafından imza edilen kağıtlara ait vergi ve cezanın tamamından imza edenlerin müteselsilen sorumlu olduğu hükme bağlanmıştır.
Mezkur Kanuna ekli (1) sayılı tablonun "I-Akitlerle ilgili kağıtlar" başlıklı bölümünün A/1 fıkrasında, belli parayı ihtiva eden mukavelenamelerin binde 7,5; A/2 fıkrasında, belli parayı ihtiva eden kira mukavelenamelerinin mukavele süresine göre kira bedeli üzerinden binde 1,5 nispetinde damga vergisine tabi tutulacağı hükme bağlanmıştır. 2009/15725 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 1/1/2010 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere damga vergisi oranları, Kanuna ekli (1) sayılı tablonun I/A-1 fıkrasındaki kağıtlar için binde 8,25; I/A-2 fıkrasındaki kağıtlar için binde 1,65 olarak belirlenmiştir.
Öte yandan, 16/04/2005 tarih ve 25788 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 44 Seri No.lu Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliğinin "488 sayılı Kanunun 22 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki süreksiz mükellefiyetlere ilişkin damga vergisi uygulaması" başlıklı 2 nci bölümünde; "Uygulamayı kolaylaştırmak amacıyla, 488 sayılı Kanunun 22 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sürekli damga vergisi mükellefiyeti bulunmayan gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinin düzenledikleri kağıtlara ilişkin damga vergisini, gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı oldukları vergi dairelerine,
...
kağıdın düzenlendiği tarihi izleyen onbeş gün içinde damga vergisi beyannamesi ile beyan edip aynı süre içinde ödemeleri uygun görülmüştür." açıklamasına yer verilmiştir.
İlgide kayıtlı dilekçenizde belirtilen hususlarlailgili olarak yapılan yazışma neticesinde Mithatpaşa Vergi Dairesi Müdürlüğünden alınan "Oto Kiralama Sözleşmesi"nin incelenmesinden, araç kiralanmasına yönelik olarak 5/2/2010 tarihinde ... ile şirketiniz arasında düzenlendiği anlaşılmıştır.
Ayrıca, VEDOP sorgusunda, şirketinizin sürekli damga vergisi mükellefiyetinin bulunmadığı belirlenmiştir.
Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde, görüş talebinize konu 5/2/2010 tarihli "Oto Kiralama Sözleşmesi"nin, 488 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı tablonun "I-Akitlerle ilgili kağıtlar" başlıklı bölümünün A/2 fıkrası uyarınca binde 1,65 nispetinde damga vergisine tabi tutulması gerekmekte olup, taraf olduğunuz sözleşmelere ait damga vergisinin Damga Vergisi Kanununun 24 üncü maddesinde yer alan sorumluluk hükmü kapsamında damga vergisi beyannamesi ile beyan edilerek makbuz mukabili ödenmesi gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.



(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.
 

[Ahmet Barlak]

. Damga Vergisine Tabi Olan Sözleşmeler:

 

a) Sözleşmenin Depozito Tutarını da Kapsaması:

Sözleşmenin, kira tutarı yanında "depozito" tutarını da kapsaması durumunda, depozito tutarının "teminat hükmünde" olması nedeniyle, sözleşmenin sadece depozito tutarı üzerinden, düzenlenme tarihi itibariyle, nüsha sayısına göre nispi damga vergisine (2014 yılı için binde 9.48 damga vergisine) tabi tutulması gerekir (DV Kanununa ekli 1 sayılı tablonun IA-3 fıkrası).

 

b) Sözleşmenin Kefil İmzasını da İçermesi:

Kiracı ve kiralayan yanında, "adi kefil", "müteselsil kefil", "müşterek borçlu ve müteselsil kefil" olarak kefil imzasını da kapsaması durumunda, kira bedeli üzerinden, düzenleme tarihi itibariyle nüsha sayısına göre binde 9.48 damga vergisine tabi tutulması gerekir (DV Kanununa ekli 1 sayılı Tablonun I/A-3 fıkrası)

 

c) Sözleşmenin (a) ve (b) Bentlerini Birlikte İçermesi:

Kiracı ve kiralayan yanında "adi kefil", "müteselsil kefil", "müşterek borcu ve müteselsil kefil" şeklinde şerhle birlikte depozito bedeli de içermesi durumunda, depozito ve kefalet şerhi işlemlerine ilişkin tutarın toplamı üzerinden, düzenlenme tarihi itibariyle "nüsha sayısına göre" damga vergisi ödenmesi gerekir (DV. Kanunu Md.6/1).

 

İŞYERİ KİRALARI

 

İşyeri kiralamalarında, depozito ve kefil olmasa dahi, yapılan kira sözleşmelerinde yazılı KDV hariç toplam kira tutarı damga vergisine tabidir. Kira tutarı sözleşmeye net olarak yazılmışsa, brüt tutardır.

 

Damga vergisinin oranı (2014 yılı için) her bir nüsha için yıllık kira tutarının binde 1.89'dur.

 

Kefil varsa, kefil için de ayrıca yıllık kira tutarı üzerinden, nüsha sayısına göre binde 9.48'dir. Sözleşmede kaç nüsha olduğu belirtilmemişse, 2 nüsha olduğu kabul edilir.

 

Kira süresi, bir yıldan uzun ise örneğin 5 yıllık ise, damga vergisi 5 yıllık kira tutarı üzerinden, kefil varsa (1.89 + 9.48 = binde 11.37 oranında) yine nüsha sayısına göre ayrı ayrı hesaplanacaktır.

 

Damga vergisini, sözleşmeye taraf olan kişilerden, herhangi birisinin ödemesi yeterlidir.

 

Damga vergisi ve cezasında, imza edenler zincirleme sorumludurlar. Buna göre örneğin, kiracı damga vergisini beyan etmemişse, vergi mal sahibinden istenir.

 

 

[Ahmet Barlak]

Ayrıca Kanunun 6.maddesinin ikinci paragrafında, ”Bir kağıtta toplanan

akit ve işlemler birbirine bağlı ve bir asıldan doğma oldukları takdirde

damga vergisi, en yüksek vergi alınmasını gerektiren akit veya işlem

üzerinden alınır. “hükmüne yer verilmiştir.

6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun; 581. maddesinde göre; kefalet

sözleşmesi, kefilin alacaklıya karşı, borçlunun borcunu ifa etmemesinin

sonuçlarından kişisel olarak sorumlu olmayı üstlendiği sözleşmedir. Yine

aynı Kanunun 585. maddesinde; adi kefalette alacaklı, borçluya başvurmadıkça

kefili takip edemeyeceği, 586.maddesinde ise kefil, müteselsil kefil

sıfatıyla veya bu anlama gelen herhangi bir ifadeyle yükümlülük altına girmeyi

kabul etmişse alacaklı, borçluyu takip etmeden veya taşınmaz rehnini

paraya çevirmeden kefili takip edebileceği belirtilmiştir.

Bu nedenle kira sözleşmesine adi kefalet konulması halinde kefalet

şerhi asıl akitten ayrı bağımsız bir işlem, bir hukuki muamele niteliğinde

olduğundan damga vergisinin sözleşme ve kefalet için ayrı dikkate alınması,

birden fazla adi kefil bulunması halinde ise her kefil için ayrı ayrı

damga vergisi hesaplanması gerekir.

Sözleşmeye müteselsil kefalet konulması halinde ise kefalet şerhi asıl

akitle birbirine bağlı ve bir asıldan doğma akit işlemler olarak kabul edileceğinden

damga vergisinin kağıtta yer alan akit ve işlemler içerisinden

en yüksek vergi alınması gereken tutarın dikkate alınarak hesaplanması

gerekmektedir. Ayrıca birden fazla müteselsil kefil bulunması halinde ise

damga vergisi müteselsil kefil sayısı dikkate alınmadan hesaplanır.

Kısaca toparlayacak olursak;

1- Sadece kiracı ile kiralayan arasında imzalanan kira sözleşmesine ait

damga vergisi; mukavele süresine göre bulunacak toplam kira tutarının

binde 1,65 damga vergisi oranı ile çarpılmak suretiyle hesaplanacak tutar

olacaktır.

2- Sözleşmenin kiracı ile kiralayanın yanı sıra adi kefil tarafından da

imzalanması halinde, söz konusu kira sözleşmesine ait damga vergisi, mukavele

süresine göre bulunacak toplam kira tutarının, kira sözleşmesi için

binde 1,65, kefalet içinde binde 8,25 olmak üzere binde 9,90 damga vergisi

oranı ile çarpılmak suretiyle hesaplanacak tutar olacaktır. MALİ ÇÖZÜM

TEMMUZ - AĞUSTOS 2012 263 MALİ ÇÖZÜM

3- Sözleşmenin kiracı ile kiralayanın yanı sıra müteselsil kefil veya

müşterek borçlu tarafından da imzalanmış olması halinde, söz konusu kira

sözleşmesine ait damga vergisi, mukavele süresine göre bulunacak toplam

kira tutarının binde 8,25 damga vergisi oranı ile çarpılmak suretiyle hesaplanacak

tutar olacaktır.

4- Kira sözleşmesinin yabancı para cinsinden düzenlenmiş olması halinde,

kira sözleşmesinin düzenlendiği tarihteki T.C.Merkez Bankası döviz

satış kurunun TL’na çevrilmek suretiyle hesaplanacak tutar üzerinden

damga vergisi hesaplanır.

5- Kira sözleşmesi, kira bedeli + KDV olarak düzenlenmişse, KDV hesaplanacak

damga vergisine dahil edilmez, sadece toplam kira bedeli üzerinden

damga vergisi hesaplanır. KDV dahil edilerek düzenlenen sözleş-

melerde ise damga vergisi KDV tutarı düşüldükten sonraki tutar üzerinden

hesaplanır.

6- Kira sözleşmesinin damga vergisi hesaplandıktan sonra Kanunun

14. maddesinde yer alan azami tutarı aşıp aşmadığının da ayrıca kontrolü

yapılarak azami tutarı aşması halinde Kanunda belirlenen azami tutar damga

vergisi olarak dikkate alınır.

7- Kira sözleşmesinin birden fazla nüsha olarak düzenlenmesi halinde,

her bir nüsha ayrı ayrı fakat aynı miktar veya nispette vergiye tabi tutulur.