YAZAR KASA FİŞLERİNİN GİDER YAZILMASI

[Muradiye Karabulut]

Başlık Fatura yerine perakende satış vesikası ile belgelendirilmesi hususunda
Tarih 23/11/2009
Sayı B.07.0.GİB.0.01.29/2925-233-965-110919
Kapsam

T.C.
MALİYE BAKANLIĞI
Gelir İdaresi Başkanlığı

SAYI : B.07.0.GİB.0.01.29/2925-233-965 
KONU :

........................
............................

İLGİ: ................ tarihli yazınız.

İlgide kayıtlı yazınızda, firmanızın uluslararası deniz taşımacılığı faaliyeti ile iştigal ettiği, şirket personelinin geminin bulunduğu limanlarda yapmış olduğu iş seyahatleri esnasında yemek, otopark ve benzeri harcamalarından oluşan ve fatura sınırını aşmayan giderlerinin fatura düzenleme sınırını geçmemesi ve fatura temininde yaşanan güçlüklerin de dikkate alındığında, fatura yerine perakende satış vesikası ile belgelendirilmesi hususunun bir kez daha değerlendirilmesi talep edilmektedir.
Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesinde, ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderlerin safi kazancın tespitinde indirileceği hüküm altına alınmış olup, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 6 ıncı maddesinde de, "...Safî kurum kazancının tespitinde, Gelir Vergisi Kanununun ticarî kazanç hakkındaki hükümleri uygulanır." hükmüne yer verilmiştir.
Vergi Usul Kanununun 232 nci maddesinde, "birinci ve ikinci sınıf tüccarlarla defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler;
1 - Birinci ve ikinci sınıf tüccarlara;
2 - Serbest meslek erbabına;
3 - Kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlara;
4 - Defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilere;
5 - Vergiden muaf esnafa.
Sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek ve bunlar da fatura istemek ve almak mecburiyetindedirler.
Yukarıdakiler dışında kalanların, birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile kazancı basit usulde tesbit edilenlerden ve defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerden satın aldıkları emtia veya onlara yaptırdıkları iş bedelinin 670 TL'yi (2009 yılı için) geçmesi veya bedeli 670 TL'den az olsa dahi istemeleri halinde emtiayı satanın veya işi yapanın fatura vermesi mecburidir." hükmü yer almaktadır.
Konuyla ilgili yayınlanan 204 ve 206 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğlerinde, mükelleflerin ticari faaliyetlerine ilişkin olarak; işyerlerinde kullanılmak ve tüketilmek amacıyla satın aldıkları (kırtasiye, büro ve temizlik malzemeleri gibi) ve bedeli fatura düzenleme mecburiyetini belirleyen Kanuni haddi aşmayan mal ve hizmet alımları için düzenlenen perakende satış veya yazar kasa fişlerinin gider belgesi olarak kabul edilmesinin uygun görüldüğüne ilişkin açıklamalara yer verilmiştir.
Söz konusu düzenleme mükelleflerin sadece iş yerinde kullanmak ve tüketmek amacıyla satın aldıkları mal ve hizmetleri kapsamakta olup, şehir içi ve dışındaki iş seyahatlerinde yeme, içme gibi harcamalarının bu kapsamada değerlendirilmesi mümkün bulunmamaktadır. Bu tür harcamaların kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınabilmesi için fatura ile tevsiki mecburidir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
Başkan a.




Başlık PSF ve ÖKC fişlerinin indirim konusu yapılıp yapılmayacağı Hk.
Tarih 30/12/2011
Sayı B.07.1.GİB.4.06.17.01-KDV-3:14029-30-1199
Kapsam

T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
ANKARA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
(Mükellef Hizmetleri KDV ve Diğer Vergiler Grup Müdürlüğü)


Sayı : B.07.1.GİB.4.06.17.01-KDV-3:14029-30-1199 30/12/2011
Konu : PSF ve ÖKC fişlerinin indirim konusu yapılıp yapılmayacağı Hk.

İlgide kayıtlı dilekçeniz ile şirketinizin işiyle ilgili olarak küçük miktarlarda mal ve hizmet alımlarında perakende satış fişi alınması, bunların gider olarak kaydedilmesi ve perakende satış fişinde gösterilen KDV'nin indirim konusu yapılıp yapılamayacağı hususunda görüş talebinde bulunulmuştur.
A) GELİR VERGİSİ YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME:
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 6'ncı maddesinde; kurumlar vergisinin, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı ve safi kurum kazancının tespitinde, Gelir Vergisi Kanununun ticarî kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hükmüne yer verilmiş olup, Gelir Vergisi Kanunu'nun 40'ıncı maddesinde ise safi kazancın tespitinde indirilecek giderler bentler halinde sayılmıştır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 40'ncı maddesinin birinci fıkrasının 1 numaralı bendinde; ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderlerin, 2 numaralı bendinde ise, hizmetli ve işçilerin iş yerinde veya iş yerinin müştemilatında iaşe ve ibate giderleri, tedavi ve ilaç giderleri, sigorta primleri ve emekli aidatının (Bu primlerin ve aidatın istirdat edilmemek üzere Türkiye'de kain sigorta şirketlerine veya emekli ve yardım sandıklarına ödenmiş olması ve emekli ve yardım sandıklarının tüzel kişiliği haiz bulunmaları şartıyla), 27'nci maddede yazılı giyim giderlerinin safi ticari kazancın tespitinde indirilecek gider olarak kabul edileceği hükmüne yer verilmiştir.
Ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderlerin matrahtan indirilebilmesi için; giderin yapılmasıyla gelirin elde edilmesi veya idamesi arasında doğrudan ve açık bir ilişkinin var olması, giderin keyfi olmaması yani gelirin elde edilmesi için mecburi olarak yapılması ve yapılan gider karşılığında sabit kıymet iktisap edilmemiş olması gerekir.
Ayrıca söz konusu giderlerin Vergi Usul Kanunu hükümleri gereğince tevsik edici belgelere dayanması (fatura, fatura yerine geçen vesikalar gibi) ve yasal kayıtlarda izlenmesi gerekmektedir.
Buna göre, faaliyet konusu otel, konaklama hizmetleri olan şirketinizin, söz konusu faaliyeti ile ilgili olarak acil ve küçük miktarlarda yapıldığı belirtilen mal ve hizmet alımı ( kırtasiye malzemesi, temizlik malzemesi, şirket personelinin ve misafirlerinin tüketimi için yapılan gıda harcamalarının) giderlerinin, kurum kazancının elde edilmesi ile açık ve doğrudan bir bağının bulunması, yapılan işin mahiyetine uygun olması ve iş hacmi ile mütenasip bulunması ve Vergi Usul Kanunu hükümleri gereğince tevsik edici belgelere dayanmış olması şartıyla kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınması mümkün bulunmaktadır.
B) KATMA DEĞER VERGİSİ YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME:
Katma Değer Vergisi Kanununun "Vergi İndirimi" başlıklı 29 uncu maddesinde, mükelleflerin, yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden, bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça, faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katmadeğer vergisini indirebilecekleri; indirim hakkının da vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılmamak şartıyla, ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabileceği hükme bağlanmıştır.
Aynı Kanunun 34/1 inci maddesinde, yurt içinde veya ithal olunan mal ve hizmetlere ait katma değer vergisinin, alış faturası veya benzeri vesikalar ve gümrük makbuzu üzerinde ayrıca gösterilmek ve bu vesikalar kanuni defterlere kaydedilmek şartıyla indirilebileceği; 53 üncü maddesinde ise bu Kanunda geçen fatura ve benzeri vesikalar tabirinin Vergi Usul Kanununda düzenlenen vesikaları ifade ettiği hükme bağlanmıştır.
Öte yandan, 206 sıra numaralı Vergi Usul Genel Tebliğinin (G) bölümünde; "3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun ilgili hükümleri gereğince mükelleflerin, faaliyetleri ile ilgili olarak yapmış oldukları mal ve hizmet alımlarına ilişkin alış vesikalarında ayrıca gösterilen katma değer vergisinin, belgelerin kanuni defterlere kaydedilmiş olması şartıyla, vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden indirilmesi mümkün bulunmaktadır.
Bu durumda, sözü edilen Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde gider belgesi olarak kabul edilen perakende satış veya yazar kasa fişlerinde ayrıca gösterilen katma değer vergisi, bu belgelerin kanuni defterlere de kaydedilmesi şartıyla, genel hükümler çerçevesinde indirim konusu yapılacaktır."
açıklamasına yer verilmiştir.
Buna göre, işletmenizin tüketime konu olacak kırtasiye, büro ve temizlik malzemeleri, gıda gibi genel giderleri ödeme kaydedici cihaz fişi ile tevsik etmesi ve bu belgelerde yer alan katma değer vergisini indirim konusu yapması mümkündür. Ancak, bunlar dışında kalan alış ve giderler ödeme kaydedici cihaz fişi ile tevsik edilemeyeceğinden, söz konusu belgelerde yer alan katma değer vergisi de indirim konusu yapılamayacaktır.
Bilgi edinilmesini rica ederim.



(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.



Başlık Personele ait aylık yol masrafları için aylık akbil verilerek söz konusu akbil dolum fişlerinin kurum kuzuncının tespitinde gider olarak indirilip indirilemeyeceği hk.
Tarih 08/09/2011
Sayı B.07.1.GİB.4.34.16.01-KVK 8-1541
Kapsam

T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü


Sayı : B.07.1.GİB.4.34.16.01-KVK 8-1541 08/09/2011
Konu : Personele ait aylık yol masrafları için aylık akbil verilerek söz konusu akbil dolum fişlerinin kurum kuzuncının tespitinde gider olarak indirilip indirilemeyeceği
İlgide kayıtlı özelge talep formunda, ... Vergi Dairesi Müdürlüğünün ... vergi kimlik numaralı mükellefi olduğunuzu, kamu hastaneleri ile çalışan bir firma olarak İl Sağlık Müdürlüğünde veri elemanı olarak çalışan personelinize ait aylık yol masrafları için tarafınızdan akbil verildiği, söz konusu yol paralarının brüt ücrete dahil edilmediği, hastanenin bu paraları tarafınıza ayni olarak ödediği belirtilerek, personele sağlanan ayni yol yardımı karşılığında personelden veya İETT'den alınan akbil dolum fişlerinin kurum kazancının tespitinde gider olarak indirilip indirilemeyeceği hususunda görüş talep ettiğiniz anlaşılmakta olup konu hakkında Başkanlığımız görüşü aşağıda açıklanmıştır.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun "Safi Kurum Kazancı" başlıklı 6 ncı maddesinde;
"(1) Kurumlar Vergisi, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanır.
(2) Safi kurum kazancının tespitinde, Gelir Vergisi Kanunu'nun ticari kazanç hakkındaki hükümleri uygulanır..." hükmüne yer verilmiştir.
Diğer taraftan 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesinde, safi kazancın tespit edilmesinde indirilecek giderler sayılmış olup 40 ıncı maddenin 1 inci bendinde ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderlerin ticari kazançtan indirim konusu yapılacağı hüküm altına alınmıştır.
Aynı Kanunun 61 inci maddesinde ise, "Ücret işverene tabi ve belirli bir iş yerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.
Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez." hükmü yer almış olup 94 üncü maddesinin birinci fıkrasında kimlerin tevkifat yapmakla sorumlu oldukları sayılarak maddenin birinci bendinde hizmet erbabına ödenen ücretler ile 61 inci maddede yazılı olup ücret sayılan ödemelerden (istisnadan faydalananlar hariç), Gelir Vergisi Kanununun 103 ve 104 üncü maddelerine göre tevkifat yapılacağı hüküm altına alınmıştır.
Özelge talep formunuzun ekinde verilen Açık İhale Usulü İle İhale Edilen Hizmet Alımlarında Uygulanacak Tip İdari Şartnamenizin 25.3.2.2 numaralı bölümünde, çalışan personelin yol ücretini yüklenici, İETT yolcu taşıma tarifesi üzerinden, aylık tam akbil ücreti olarak ayni verileceğini ve teklifin fiyata dahil edileceği ifadesine yer verilmiştir.
Yukarıda yazılı hüküm ve açıklamalara göre şirket personelinize yapılan nakdi ödemelerin yanı sıra akbil ödemelerinin de net ücretin bir unsuru olarak değerlendirilip ücretin brüt tutarı hesaplanarak, brüt tutar üzerinden Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin 1 inci bendi gereği tevkifat yapılması ve ücretin brüt tutarını kurum kazancının tespitinde Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesinin 1 inci bendine göre gider olarak dikkate alınması mümkün bulunmaktadır.
Diğer taraftan, sözleşmeye göre hastane tarafından ulaşım gideri olarak tarafınıza yapılan ayni ödemelerin de kurum kazancı olarak dikkate alınması gerektiği tabiidir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.


(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.

 

[Muradiye Karabulut]

T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı
Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü
Usul Müdürlüğü
25/08/2006*6780
Sayı : B.07.1.GİB.4.34.19.02/VUK-1- 12410
Konu : Perakende satış fişi ve ödeme kaydedici cihaz fişi kullanım hadleri hk.

???????????????..

İlgi : 24/07/2006 tarihli dilekçeniz.

İlgi dilekçenizden; iş yerinde kullanılmak ve tüketilmek amacıyla satın alınan ve bedeli fatura düzenleme mecburiyetini belirleyen kanuni haddi aşmayan tüm mal ve hizmet bedelleri için düzenlenen perakende satış fişi veya ödeme kaydedici cihaz fişlerinin gider belgesi olarak kullanılmasının mümkün olup olmadığı hususunda tereddüt oluştuğundan konu hakkındaki görüşümüzün sorulduğu anlaşılmaktadır.

Bilindiği gibi, Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında 3100 sayılı Kanunla perakende mal satan veya hizmet ifa eden birinci ve ikinci sınıf tacirlere, Vergi Usul Kanununa göre fatura tanzim etmek mecburiyetinde bulunmadıkları satışları için ödeme kaydedici cihazları kullanma zorunluluğu getirilmiştir.

Fatura tanzim etme mecburiyeti olmayan satışlar, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 232?nci maddesinin 1?nci fıkrasında (beş bent halinde) sayılanlar dışında kalanlara yapılan ve bedeli 520.-YTL?nın altında bulunan mal ve hizmet satışlarıdır. Bu satışlar için emtiayı alan veya işi yaptıranların istemeleri üzerine veya mükellefler tarafından kendiliğinden fatura düzenlenmesi, söz konusu satışların fatura verme mecburiyeti dışında kalan satışlar olma özelliğini değiştirmeyecektir.

Diğer taraftan Vergi Usul Kanununun 233. maddesinde; ?Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerin fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları satışları ve yaptıkları işlerin bedelleri aşağıdaki vesikalardan biri ile tevsik olunur.

1-Perakende satış fişleri;
2-Makineli kasaların kayıt ruloları;
3-Giriş ve yolcu taşıma biletleri.

Hükmü yer almaktadır.

Ayrıca 204 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde;
Öte yandan söz konusu maddenin açıklamasına ilişkin olarak 167 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde birinci ve ikinci sınıf tüccarlarla defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerin yukarıda beş madde halinde sayılan kimselere sattıkları emtia veya yaptıkları işler için satılan emtianın veya yapılan işin bedeli ne olursa olsun fatura vermelerinin emtiayı satın alan veya hizmeti yaptıran bu kimselerin de fatura istemelerinin ve almalarının zorunlu olduğu ve bunlar için perakende satış fişlerinin geçerli olmayacağı belirtilmiştir.

Ancak, mükelleflerin ticari faaliyetlerine ilişkin olarak; işyerlerinde kullanılmak ve tüketilmek amacıyla satın aldıkları (kırtasiye, büro ve temizlik malzemeleri gibi) ve bedeli fatura düzenleme mecburiyetini belirleyen kanuni haddi aşmayan, diğer bir anlatımla perakende satış fişi (veya yazar kasa fişi) düzenleme sınırları içinde kalan mal ve hizmet bedelleri için düzenlenen perakende satış veya yazar kasa fişlerinin gider belgesi olarak kabul edilmesi 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 257?nci maddesinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye dayanılarak uygun görülmüştür.

İşletmenin tüketimi dışında satışa konu olacak mal ve hizmetlerin alımlarında ise bedeli ne olursa olsun fatura düzenlenmesi, defterlere faturalara dayanılarak kayıt yapılması gerekmektedir.? denilmektedir.

Bu açıklamalara göre perakende satış fişi veya ödeme kaydedici cihaz fişi düzenleme sınırları içinde kalan sadece kırtasiye, büro ve temizlik malzemeleri gibi mallar değil, bedeli 520.-TL?nin altında kalan ve işyerinde kullanılmak ve tüketilmek amacıyla satın alınan tüm mal ve hizmetler için kanun maddelerine uygun şekilde düzenlenen perakende satış fişleri ve ödeme kaydedici cihaz fişlerinin gider belgesi olarak kabul edileceği tabiidir.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

???????.
Grup Müdür V.



BU MUKTEZA 2006 TARİHLİ O YÜZDEN GELİR İDARESİNİN ONAYI ALINMADAN VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI TARAFINDAN VERİLMİŞTİR. DOĞRU OLMAYABİLİR.

[Muradiye Karabulut]

PERAKENDE SATIŞ FİŞİ İLE GİDER YAZILABİLİR Mİ?



213 sayılı Vergi usul kanunun 227 . maddesine göre Bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça bu Kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki mecburidir. Defter tutmak mecburiyetinde olmayan mükellefler vergi matrahlarının tespiti ile ilgili giderlerini tevsike mecburdurlar.




Bu Kanuna göre kullanılan veya bu Kanunun Maliye ve Gümrük Bakanlığına verdiği yetkiye dayanılarak, kullanma mecburiyeti getirilen belgelerin, öngörülen zorunlu bilgileri taşımaması halinde bu belgeler vergi kanunları bakımından hiç düzenlenmemiş sayılır. 

Yine vergi usul kanunun 228. maddesine göre;

Aşağıdaki giderler için ispat edici kağıt aranmaz: 

1. Örf ve teamüle göre bir vesikaya istinat ettirilmesi mutat olmayan müteferrik giderler;

2. Vesikanın teminine imkan olmayan giderler;

3. Vergi kanunlarına göre götürü olarak tespit edilen giderler.

(İşin genişliğine ve mahiyetine uygun bulunması şarttır.) 

Bunlar dışında yer alan ve üçüncü şahıslarla olan işlemlerde kayıtların tevsiki zorunludur. Söz konusu kayıtlar ;

1. Faturalar

2. Fatura yerine geçen vesikalar;

a) Perakende satış vesikaları

b) Gider pusulası

c) Müstahsil makbuzu

3. Serbest meslek makbuzu 

4. Ücret bordrosu ve bordro yerine geçen vesikalar.).

5. Diğer evrak ve vesikalar,

a) Taşıma irsaliyeleri, yolcu listeleri

b) Muhabere evrakı

c) Diğerleri

V.U.K.'nun 232. maddesine göre; «Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler:

1. Birinci ve ikinci sınıf tüccarlara;

2. Serbest meslek erbabına;

3. Kazançları götürü usulde tespit olunan tüccarlara;

4. Defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilere;

5. Vergiden muaf esnafa.

Sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek ve bunlarda fatura istemek ve almak zorundadır.

Yine Vergi usul kanunun 233. maddesine göre Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerin fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları satışları ve yaptıkları işlerin bedelleri aşağıdaki vesikalardan herhangi biri ile tevsik olunur. 

1. Perakende satış fişleri;

2. Makineli kasaların kayıt ruloları;

3. Giriş ve yolcu taşıma biletleri.

Perakende satış fişi; makineli kasaların kayıt ruloları ve biletlerde, işletme veya mükellefin adı, düzenlenme tarihi ve alınan paranın miktarı gösterilir.

Perakende satış fişi ile giriş ve yolcu taşıma biletleri seri ve sıra numarası dahilinde teselsül ettirilir. Bu fiş ve biletler kopyalı iki nüsha olarak tanzim edilir ve bir nüshası müşteriye verilir. Makineli kasa kullanıp da müşteriye fiş (makineli kasanın önceki fıkrada belirtilen malumatı ihtiva eden fişi) verilmemesi halinde, perakende satış fişi tanzimi ve müşteriye verilmesi mecburidir. 

Vergi usul kanunun 204 seri nolu genel tebliğine göre ;

Mükelleflerin ticari faaliyetlerine ilişkin olarak; işyerlerinde kullanılmak ve tüketilmek amacıyla satın aldıkları (Kırtasiye, büro ve temizlik malzemeleri gibi) ve bedeli fatura düzenleme mecburiyetini belirleyen Kanuni haddi aşmayan diğer bir anlatımla perakende satış fişi (veya yazar kasa fişi) düzenleme sınırları içinde kalan mal ve hizmet bedelleri için düzenlenen perakende satış veya yazar kasa fişlerinin gider belgesi olarak kabul edilmektedir.İşletmenin tüketimi dışında satışa konu olacak mal ve hizmetlerin alımlarında ise bedeli ne olursa olsun fatura düzenlenmesi defterlere faturalara dayanılarak kayıt yapılması gerekmektedir.

Katma değer vergisi açısından ise;

1990/4 Sayılı KDV iç Genelgesinin ko­nuya ilişkin bölümü şöyledir:

Gider belgesi olarak kabul edilen perakende satış veya yazar kasa fişlerin­de ayrıca gösterilen katma değer vergisi de, bu belgelerin kanuni defterlere de kay­dedilmesi şartıyla, genel hükümler çerçe­vesinde indirim konusu yapılacaktır."

KDV indirimi konusunda şu hususlar göz önün de tutulmalıdır:

• Perakende satışlarda, belge üzerinde KDV'nin ayrıca gösterilmesi mecburi­yeti yoktur. Bir satışın perakende sa­tış sayılabilmesi için; malın alıcı tara­fından aynen veya işlendikten sonra tekrar satışa arz edilmemesi, tüketilmesi veya sarf malzemesi olarak kulla­nılması ve satın alan kişilerin normal ihtiyacından fazla olmaması gerekir Perakende satış tarifi böyle olunca, firmaların PSV ile gider kaydına konu edebilecekleri alımları da bu tarif kap­samına girmektedir. Buradan çıkan sonuç, gider kaydına müsnet olabile­cek PSV de KDV ayrıca gösterilme­miş olsa dahi iç yüzde hesabı ile bulu­nup indirilmesinin mümkün olduğu şeklindedir.. Gerek gi­der kaydında sorun çıkmaması, gerek­se KDV indirim hakkının kullanılabil­mesi bakımından PSV ve alınan mal cinsinin yahut yaptırılan işin mahiye­tinin yazdırmasında ve KDV tutarı­nın ayrıca belirttirilmesinde yarar var­dır.KDV'sinin ayrıca gösterilmesine gerek bulunmayan (akaryakıt gibi) mallarda KDV tutan iç yüzde hesabıy­la bulunup indirilir.
SMMM ÖNDER ÖZSOY
info@onderozsoy.com
http://www.muhasebenet.net

[Muradiye Karabulut]

204 SIRA NO'LU VERGİ USUL KANUNU GENEL TEBLİĞİ
204 SIRA NO'LU VERGİ USUL KANUNU GENEL TEBLİĞİ
Resmi Gazete Sayısı 20539
Resmi Gazete Tarihi 05/06/1990
Kapsam
Bilindiği üzere, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 232 nci maddesinde "birinci ve ikinci sınıf tüccarlarla defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler; 1 - Birinci ve ikinci sınıf tüccarlara;
2 - Serbest meslek erbabına;
3 - Kazançları götürü usulde tespit olunan tüccarlara;
4 - Defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilere;
5 - Vergiden muaf esnafa.
Sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek ve bunlar da fatura istemek ve almak mecburiyetindedirler.
Yukarıdakiler dışında kalanların, birinci ve ikinci sınıf tüccarlardan ve defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerden satın aldıkları emtia veya onlara yaptırdıkları iş bedelinin 300.000 lirayı geçmesi veya bedeli 300.000 liradan az olsa dahi istemeleri halinde emtiayı satanın veya işi yapanın fatura vermesi mecburidir" hükmü yer almaktadır. Buna göre nihai tüketici tarafından fatura istenilmesi halinde 300.000 liralık hadde bakılmaksızın fatura verilmesi, satılan emtia veya yapılan iş bedelinin 300.000 liranın altında olması ve müşteri (nihai tüketici) tarafından fatura istenilmemesi halinde ise perakende satış fişi verilmesi zorunludur.
Öte yandan söz konusu maddenin açıklamasına ilişkin olarak 167 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde birinci ve ikinci sınıf tüccarlarla defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerin yukarıda beş madde halinde sayılan kimselere sattıkları emtia veya yaptıkları işler için satılan emtianın veya yapılan işin bedeli ne olursa olsun fatura vermelerinin emtiayı satın alan veya hizmeti yaptıran bu kimselerin de fatura istemelerinin ve almalarının zorunlu olduğu ve bunlar için perakende satış fışlerinin geçerli olmayacağı belirtilmiştir.

Ancak, mükelleflerin ticari faaliyetlerine ilişkin olarak; işyerlerinde kullanılmak ve tüketilmek amacıyla satın aldıkları (Kırtasiye, büro ve temizlik malzemeleri gibi) ve bedeli fatura düzenleme mecburiyetini belirleyen Kanuni haddi aşmayan diğer bir anlatımla perakende satış fişi (veya yazar kasa fişi) düzenleme sınırları içinde kalan mal ve hizmet bedelleri için düzenlenen perakende satış veya yazar kasa fişlerinin gider belgesi olarak kabul edilmesi 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 257 nci maddesinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye dayanılarak uygun görülmüştür.
İşletmenin tüketimi dışında satışa konu olacak mal ve hizmetlerin alımlarında ise bedeli ne olursa olsun fatura düzenlenmesi defterlere faturalara dayanılarak kayıt yapılması gerekmektedir.
Tebliğ olunur.

[Muradiye Karabulut]

Yazılabilir..Bu Konudaki bilgileri üstadlardan toplayıp ekte sunmaktayım.
Yaklaşım ? Eylül 2002
Mehmet MAÇ
Yeminli Mali Müşavir
DENET YMM A.Ş.

PERAKENDE SATIŞ VESİKALARI (PSV)
İLE BELGELENEBİLEN GİDERLER
VE BU VESİKALARA DAYALI KDV İNDİRİMİ

I. PERAKENDE SATIŞ VESİKALARI (YAZAR KASA FİŞLERİ) İLE BELGELENEBİLECEK GİDERLER 

Bilindiği gibi eskiden, işle ilgili olarak yapılan harcamaların VUK?un 233. maddesinde sayılan perakende satış vesikaları (yani, perakende satış fişleri, yazar kasa fişleri, giriş ve yolcu taşıma biletleri) ile belgelenmesi mümkün değildi. 

Maliye Bakanlığı, yayımladığı 204 no.lu VUK Genel Tebliği (1) ile mükelleflerin işyerlerinde kullanılmak ve tüketilmek amacıyla satın aldıkları (kırtasiye, büro ve temizlik maddeleri gibi) tutarı kanuni haddi (250.000.000 lirayı) (2) aşmayan mal ve hizmetler için düzenlenen perakende satış fişi veya yazar kasa fişlerinin gider belgesi olarak kabul edileceğini hükme bağlamış bulunmaktadır.

Daha sonra yayımlanan 275 sıra No.lu VUK Genel Tebliği (3) ile de, taksi işleten mükelleflerden alınan ve tutarı fatura düzenleme mecburiyetine ilişkin kanuni haddi (2002 yılı için 250.000.000 TL.) aşmayan perakende satış fişlerinin de, gider belgesi olarak kabul edilmesi uygun görülmüştür. Konu ile ilgili olarak şu hususlar göz önünde tutulmalıdır :

? Bu düzenleme, talep halinde satıcının fatura verme mecburiyetini ortadan kaldırmış değildir. Başka bir anlatımla satıcı, PSV?nin gider kaydı için yeterli olduğunu ileri sürerek alıcının fatura talebini reddedemez.

? Yukarıda tarif edilen masrafların, PSV ile belgelenmesi mecburi hale gelmiş değildir. Bunların fatura ile de belgelenebileceği tabiidir.

? PSV ile belgelenebilecek giderlerin, genel gider niteliğinde olan harcamalarla sınırlı olduğu anlaşılmaktadır ve uygulama da bu yöndedir. Örnek vermek gerekirse: 

- İşyerinde personele yemek vermek veya ikram amacıyla satın alınan yiyecek ve içecekler,
- KDV hariç bedeli 250.000.000 (4) lirayı aşmayan küçük demirbaşlar,
- Seyahate gönderilen personel tarafından yapılan işle ve bu seyahatle ilgili yemek, fotokopi çekimi ve sair müteferrik masraflar,
- Temizlik, bakım, onarım ile ilgili müteferrik mal ve hizmet alımları,
- Büro personeli için yapılan ilaç ve tedavi giderleri,
- İşte kullanılan binek araçlarının giderleri (yakıt, tamir, bakım), 
- Kırtasiye ve sair büro masrafları, 
- Çiçek, ampul, pil, LPG, temizlik maddeleri

vb. genel giderler, PSV ile belgelenebilir. 
________________________________________________ 

(1) 05.06.1990 tarih ve 20539 sayılı Resmi Gazete?de yayımlanmıştır.
(2) 250.000.000 liralık had VUK?un 232/2. maddesine ilişkin olup 2001/3395 sayılı BKK ile 01.01.2002 tarihinden geçerli olmak üzere belirlenmiştir.
(3) 20.07.1999 tarih ve 23761 sayılı Resmi Gazete?de yayımlanmıştır.
(4) Bkz. 2001/3395 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı, (27.12.2001 tarih ve 24623 sayılı Resmi Gazete?de yayımlanmıştır.)



? Kullanım ömrü bir yıldan fazla olan ve KDV hariç tutarı 250.000.000 lirayı aşan amortismana tabi iktisadi kıymetler fatura ile belgelenmelidir.
? Satılmak amacıyla yapılan mal alımları da fatura ile belgelenmelidir (5).
? Keza, 204 no.lu Tebliğ?de açık bir belirleme bulunmamakla beraber genel anlayış ve uygulama, VUK?un değerleme hükümlerine göre Maliyet Unsuru olan tüm harcamaların fatura ile belgelenmesi gerektiği yönündedir.

Örnek vermek gerekirse;

- Nakliye işi yapan firmanın nakil araçlarına ait yakıt, yedek parça, tamir-bakım giderleri,
- Fabrika, imalathane gibi yerlere ilişkin bilumum mal ve hizmet alımları,
- İmalat işinde çalışan işçilere yönelik olan iş elbisesi, yemeklik malzeme, ilaç, ayın şekildeki ücret unsurları,

ve benzeri mahiyetteki giderlerin 250.000.000 lirayı geçmese dahi fatura ile belgelenmesi mecburiyetinin devam ettiği anlaşılmaktadır.

? Gerçek usulde vergilendirilen serbest meslek erbabı ve çiftçilerin durumu müphemdir. Çünkü 204 no.lu Tebliğin lafzı, PSV ile belgeleme imkanının ticari faaliyetlerle sınırlı olduğu yönündedir ve yorumla genişletilmeye müsait görünmemektedir. Fakat mantıken serbest meslek erbabının ve çiftçilerin de bu imkandan yararlandırılması gerektiği görüşündeyiz.

? PSV?deki açıklama noksanlıklarının giderilmesi, mahsuba bağlama ve dosyalamada kolaylık sağlanması bakımından bunların bir masraf beyan formu üzerinde KDV?leri ayrıca belirtilerek listelenmesi, fiş ve vesikaların bu formun arka yüzüne, bu yeterli olmazsa bir alonj üzerine yapıştırılması yahut mahsup fişine eklenmesi tavsiyeye şayandır. Bu gibi masraf listelerinde yer alan gider toplamlarının müteferrik giderler hesabına ve KDV toplamının da indirilecek KDV hesabına borç kaydedilmesi, uygulamada kabul gören pratik bir yöntemdir. 

II. PSV?LERE DAYALI KDV İNDİRİMİ 

1990/4 sayılı KDV İç Genelgesinin konuya ilişkin bölümü şöyledir :

?... gider belgesi olarak kabul edilen perakende satış veya yazar kasa fişlerinde ayrıca gösterilen katma değer vergisi de, bu belgelerin kanuni defterlere kaydedilmesi şartıyla, genel hükümler çerçevesinde indirim konusu yapılacaktır.? 

Bu husus daha sonra, 206 sayılı VUK Genel Tebliği (6) ile de vurgulanmıştır. KDV indirimi konusunda şu hususlar gözönünde tutulmalıdır. 


___________________________________________ 

(5) V.Arif ŞİMŞEK-Abdullah TOLU, KDV?de İndirim, Yaklaşım Yayınları, Ankara Nisan 2002, s.246-247
(6) 17.11.1990 tarih ve 20698 sayılı Resmi Gazete?de yayımlanmıştır.






? Perakende satışlarda, belge üzerinde KDV?nin ayrıca gösterilmesi mecburiyeti yoktur. Bu satışın perakende satış sayılabilmesi için; malın alıcı tarafından aynen veya işlendikten sonra tekrar satışa arz edilmemesi, tüketilmesi veya sarf malzemesi olarak kullanılması ve satın alan kişilerin normal ihtiyacından fazla olmaması gerekir. (22 Seri No.lu KDV Genel Tebliği) (7).

Perakende satış tarifi böyle olunca, firmaların PSV ile gider kaydına konu edebilecekleri alımları da bu tarif kapsamına girmektedir. Burada çıkan sonuç, gider kaydına mesnet olabilecek PSV?de KDV ayrıca gösterilmemiş olsa dahi iç yüzde hesabı ile bulunup indirilmesinin mümkün olduğu şeklindedir. Ne var ki bunun böyle olduğu konusunda açık bir belirleme bulunmadığı gibi, giderlerin PSV ile belgelenmesinin imkansız olduğu dönemlerde yayınlanmış ve yürürlükten kaldırılmamış olan bazı Tebliğlerde aksi yönde hükümler bulunmaktadır. (24 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin H bölümü) (8). Dolayısıyla bu konuya açıklık getirilmesine ihtiyaç vardır. 

Öte yandan, yazar kasa fişlerinde rumuz şeklinde de olsa satılan malın cinsi veya yapılan işin mahiyeti ile KDV tutarı görülebilmektedir. Perakende satış fişlerinde ise bu bilgilerin belirtilmesi ve KDV?nin ayrıca gösterilmesi mecburiyeti yoktur. 

Gerek gider kaydında sorun çıkmaması, gerekse KDV indirim hakkının kullanılabilmesi bakımından PSV?ye alınan mal cinsinin yahut yaptırılan işin mahiyetinin yazdırılmasında ve KDV tutarının ayrıca belirttirilmesinde yarar vardır. 

? KDV?nin ayrıca gösterilmesine gerek bulunmayan (akaryakıt gibi) mallarda KDV tutarı iç yüzde hesabıyla bulunup indirilir. 
? İndirimin mümkün olduğu hallerde KDV?nin indirilmesi esas olup, indirimden feragat edilerek indirimi mümkün olan KDV?nin gider yazılması yasaklanmıştır. (KDV Kanunu Md.58). Kaldı ki, indirilmesi mümkün olan KDV?nin gider yazılması, mükellefi mali ziyana uğratan bir kayıt tarzıdır. Bu nedenle, gerek harcama belgelerinin düzenletilmesi gerekse bunların mahsup fişine bağlanması esnasında KDV indirimi konusu gözardı edilmemelidir.   
 

[Muradiye Karabulut]

DENGE YMMM


YAZAR KASA FİŞLERİNİN GİDER YAZILMASI 

Vergi Usul Kanunu’nun 232. Maddesi hükümleri uyarınca; Birinci ve ikinci sınıf 
tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler; 

1. Birinci ve ikinci sınıf tüccarlara, 
2. Serbest meslek erbabına, 
3. Kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlara, 
4. Defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilere, 
5. Vergiden muaf esnafa, 
sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek ve bunlar da fatura istemek ve 
almak mecburiyetindedir. 

Yukarıdakiler dışında kalanların, birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile kazancı basit usulde 
tespit edilenlerden ve defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerden satın aldıkları emtia ve 
onlara yaptırdıkları iş bedelinin 700TL’yi (2011 yılı için) geçmesi veya bedeli 700TL’den az 
olsa dahi istemeleri halinde emtiayı satanın veya işi yapanın fatura vermesi mecburidir. 

Yine Vergi Usul Kanunu’nun 233. Maddesi hükümleri uyarınca yazar kasa fişleri ve 
perakende satış fişleri, yukarıda saydığımız mükelleflerin, fatura vermek mecburiyetinde 
olmadıkları satışları ve yaptıkları işlerin bedelleri için düzenledikleri vesikalardır. 

167 seri no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nde, birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile 
defter tutmak zorunda olan çiftçilerin; 232. maddede sayılan kişilere sattıkları emtianın veya 
yaptıkları işin bedeli ne olursa olsun fatura vermelerinin emtiayı satın alan veya hizmeti 
yaptıran bu kimselerin de fatura istemelerinin ve almalarının zorunlu olduğu ve bunlar için 
perakende satış fişlerinin geçerli olmayacağı belirtilmiştir. 

Yukarıda bahsi geçen maddeler hükümlerince; birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, serbest 
meslek erbapları, kazancı basit usulde tespit edilen tüccarlar, defter tutmak mecburiyetinde 
olan çiftçiler ve vergiden muaf esnaf satın aldıkları ve emtia ve yaptırdıkları işler için fatura 
istemek ve almak mecburiyetindedir. Bu ifadeden hareketle, yazar kasa fişleri gider tevsik 
evrakı olarak kabul edilmemektedir. 

Ancak; 204 seri no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile; mükelleflerin ticari 
faaliyetlerine ilişkin olarak işyerlerinde kullanılmak ve tüketilmek amacıyla satın aldıkları 
(Kırtasiye, büro ve temizlik malzemeleri gibi) ve bedeli fatura düzenleme mecburiyetini 
belirleyen Kanuni haddi aşmayan, diğer bir anlatımla, perakende satış fişi (veya yazar kasa 
fişi) düzenleme sınırları içinde kalan mal ve hizmet bedelleri için düzenlenen perakende satış 
veya yazar kasa fişlerinin gider belgesi olarak kabul edilmesi uygun görülmüş; fakat 
işletmenin tüketimi dışında satışa konu olacak mal ve hizmetlerin alımlarında ise bedeli ne 
olursa olsun fatura düzenlenmesi defterlere faturalara dayanılarak kayıt yapılması gerektiği 
belirtilmiştir. 

Buna ek olarak; 58 seri no.lu Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici 
Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanunla İlgili Genel Tebliğ ile mükelleflerin 
ticari, zirai ve mesleki faaliyetleriyle ilgili olarak satın aldıkları akaryakıt bedeli karşılığında, 
akaryakıt pompasına bağlı ödeme kaydedici cihaz fişlerinin, gider belgesi olarak kabul 
edilmesi, uygun görülmüştür. Ancak, fatura düzenleme mecburiyetini belirleyen kanuni haddi 
aşan satışlarda, fatura düzenlenmesi gerekliliği belirtilmiştir. Ancak; 68 seri no.lu Katma 
Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında 
Kanunla İlgili Genel Tebliğ ile akaryakıt pompalarının bağlı olduğu ödeme kaydedici cihazlar 
kullanılmak suretiyle otomatik olarak düzenlenen fişlerin, fatura düzenleme tutarının altında 
veya üstünde olsa dahi “fatura yerine geçen belge” olarak kabul edilmesi uygun görülmüştür. 

Sonuç olarak; Vergi Usul Kanunu’nun 232. maddesinde sayılan fatura istemek ve 
almak zorunda olan mükellefler; sadece; akaryakıt pompalarının bağlı bulunduğu ödeme 
kaydedici cihazlar ile hazırlanan akaryakıt harcamalarının tamamı ile; kırtasiye, büro ve 
temizlik harcamalarından 700TL’nin (2011 yılı için) altında kalanları perakende satış fişi veya 
yazar kasa fişi ile belgelendirebilirler. 

KAYNAKÇA : 
1. 213 Vergi Usul Kanunu 
2. 167 Seri No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği 
3. 204 Seri No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği 
4. 58 Seri No.lu KDV Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları 
Mecburiyeti Hakkında Kanunla İlgili Genel Tebliğ 
5. 68 Seri No.lu KDV Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları 
Mecburiyeti Hakkında Kanunla İlgili Genel Tebliğ 

[Muradiye Karabulut]

YAZAR KASA FİŞLERİNİN GİDER YAZILMASI VE KDV İNDİRİMİ

Yazar: YMM Nur EKESAN

Perakende satış vesikası ve ödeme kaydedici cihaz (yazar kasa) fişleri, gerek günlük yaşantımızın gerekse ticari hayatın, önemli bir parçası.

Normal koşullar altında satılan mal veya hizmet bedelinin 800 lirayı geçmesi halinde,“fatura” düzenlenmesi zorunludur. Ancak, bu tutarın altında kalan mal ve hizmetler için perakende satış vesikası düzenlenebilmektedir.

Şu kadar ki; birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile kazancı basit usulde tespit edilenler ve defter tutmak zorunda olan çiftçiler;

- Birinci ve ikinci sınıf tüccarlara,

- Serbest meslek erbabına,

- Kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlara,

- Defter tutmak zorunda olan çiftçilere,

- Vergiden muaf esnafa

sattıkları mal veya yaptıkları işler için fatura vermek ve bunlar da fatura istemek ve almak zorundadırlar (VUK md. 232). Bunlar için perakende satış fişi (yazar kasa fişi) düzenlenmesi geçerli değildir(1).

Ancak, müşterinin talep etmesi halinde satılan mal veya yapılan hizmetin tutarı ne olursa olsun, “fatura” düzenlenmesi zorunludur.

Perakende satış vesikası ve ödeme kaydedici cihaz fişi olayında, vergi uygulaması yönünden dikkati çeken bir durum da bunların “gider yazılma ve KDV indirimi” boyutuyla ilgilidir.

Aşağıda bu konu, her iki açıdan da ele alınarak açıklanmaya çalışılacaktır.

A- GELİR VE KURUMLAR VERGİLERİ YÖNÜNDEN

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 6. maddesinde; kurumlar vergisinin, mükellefle-rin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı ve safi kurum kazancının tespitinde, Gelir Vergisi Kanunu’nun ticarî kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hükmüne yer verilmiş olup, Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. maddesinde ise safi kazancın tespitinde indirilecek giderler bentler halinde sayılmıştır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. maddesinin birinci fıkrasının 1 numaralı bendinde; ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderlerin, 2 numaralı bendinde ise, hizmetli ve işçilerin iş yerinde veya iş yerinin müştemilatında iaşe ve ibate giderleri, tedavi ve ilaç giderleri, sigorta primleri ve emekli aidatının (Bu primlerin ve aidatın istirdat edilmemek üzere Türkiye’de kain sigorta şirketlerine veya emekli ve yardım sandıklarına ödenmiş olması ve emekli ve yardım sandıklarının tüzel kişiliği haiz bulunmaları şartıyla), 27. maddede yazılı giyim giderlerinin safi ticari kazancın tespitinde indirilecek gider olarak kabul edileceği hükmüne yer verilmiştir.

Ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderlerin matrahtan indirilebilmesi için; giderin yapılmasıyla gelirin elde edilmesi veya idamesi arasında doğrudan ve açık bir ilişkinin var olması, giderin keyfi olmaması yani gelirin elde edilmesi için mecburi olarak yapılması ve yapılan gider karşılığında sabit kıymet iktisap edilmemiş olması gerekir.

Ayrıca söz konusu giderlerin Vergi Usul Kanunu hükümleri gereğince tevsik edici belgelere dayanması (fatura, fatura yerine geçen vesikalar gibi) ve yasal kayıtlarda izlenmesi gerekmektedir.

Buna göre, işletmenin faaliyeti ile ilgili olarak acil ve küçük miktarlarda yapılan mal ve hizmet alımı (kırtasiye malzemesi, temizlik malzemesi, ampul, pil, tüp gaz alımları vb. şirket personelinin tüketimi için yapılan gıda harcamalarının), 275 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği(2)ile de taksi işleten mükelleflerden alınan ve tutarı fatura düzenleme mecburiyetine ilişkin kanuni haddi aşmayan (2013 yılı için 800 TL) perakende satış fişlerindeki giderlerin, 58 No.lu KDV Genel Tebliği(3)ve 68 Seri No.lu KDV Mükellefiyetlerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları İle İlgili Genel Tebliği uyarınca, akaryakıt pompalarının bağlı bulunduğu ödeme kaydedici cihazların verdiği fişler(4)kurum kazancının elde edilmesi ile açık ve doğrudan bir bağının bulunması, yapılan işin mahiyetine uygun olması ve iş hacmi ile mütenasip bulunması ve Vergi Usul Kanunu hükümleri gereğince tevsik edici belgelere dayanmış olması şartıyla kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınması mümkün bulunmaktadır.

B- KATMA DEĞER VERGİSİ YÖNÜNDEN

Katma Değer Vergisi Kanunu’nun “Vergi İndirimi” başlıklı 29. maddesinde, mükelleflerin, yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden, bu Kanun’da aksine hüküm olmadıkça, faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisini indirebilecekleri; indirim hakkının da vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılmamak şartıyla, ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabileceği hükme bağlanmıştır.

Aynı Kanun’un 34/1. maddesinde, yurt içinde veya ithal olunan mal ve hizmetlere ait katma değer vergisinin, alış faturası veya benzeri vesikalar ve gümrük makbuzu üzerinde ayrıca gösterilmek ve bu vesikalar kanuni defterlere kaydedilmek şartıyla indirilebileceği; 53. maddesinde ise bu Kanun’da geçen fatura ve benzeri vesikalar tabirinin Vergi Usul Kanunu’nda düzenlenen vesikaları ifade ettiği hükme bağlanmıştır.

Öte yandan, 206 Sıra No.lu Vergi Usul Genel Tebliği’nin (G) bölümünde; “3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun ilgili hükümleri gereğince mükelleflerin, faaliyetleri ile ilgili olarak yapmış oldukları mal ve hizmet alımlarına ilişkin alış vesikalarında ayrıca gösterilen katma değer vergisinin, belgelerin kanuni defterlere kaydedilmiş olması şartıyla, vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden indirilmesi mümkün bulunmaktadır.

Bu durumda, sözü edilen Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nde gider belgesi olarak kabul edilen perakende satış veya yazar kasa fişlerinde ayrıca gösterilen katma değer vergisi, bu belgelerin kanuni defterlere de kaydedilmesi şartıyla, genel hükümler çerçevesinde indirim konusu yapılacaktır.”(5)

açıklamasına yer verilmiştir.

Buna göre, işletmenizin tüketime konu olacak kırtasiye, büro ve temizlik malzemeleri, gıda gibi genel giderleri ödeme kaydedici cihaz fişi ile tevsik etmesi ve bu belgelerde yer alan katma değer vergisini indirim konusu yapması mümkündür. Ancak, bunlar dışında kalan alış ve giderler ödeme kaydedici cihaz fişi ile tevsik edilemeyeceğinden, söz konusu belgelerde yer alan katma değer vergisi de indirim konusu yapılamayacaktır(6).

II- SONUÇ

Yukarıdaki açıklamalardan da farkedi-leceği gibi, işletmenin faaliyeti ile ilgili olarak, acil ve küçük miktarlarda yapılan mal ve hizmet alımı (kırtasiye malzemesi, temizlik malzemesi, şirket personelinin tüketimi için yapılan gıda harcamalarının) ve akaryakıt giderlerinin kazancın elde edilmesi ile açık ve doğrudan bir bağının bulunması ve yapılan işin mahiyetine uygun olması ve iş hacmi ile mütenasip bulunması, Vergi Usul Kanunu hükümleri gereğince, tevsik edici belgelere dayanmış olması koşuluyla, kurum kazancının tespitinde “gider olarak” gözönüne alınması mümkündür.

Söz konusu giderlerle ilgili KDV’ler de indirim konusu yapılabilecektir. Ancak KDV indirimi, bunların dışındaki belgeler için söz konusu olmayacaktır. Örneğin iş seyahatlerindeki yeme, içme harcamaları karşılığı alınan yazar kasa fişleri gider yazılamayacak, KDV’si de indirilemeyecektir(7).  
 

[Ahmet Barlak]

Yazar Kasa Fişlerinin Gider Yazılıp Yazılamayacağı (3)


Tarih: 17.11.2015

Geçtiğimiz iki hafta burada yayımladığımız , “Yazar kasa fişlerinin gider yazılıp yazılamayacağı” başlıklı yazılarımızın ilkinde; fatura ve perakende satış vesikası hükümlerinden, ikincisinde; yazar kasa fişleri için yayımlanmış genel tebliğlerden söz etmiştik. Bugün yazar kasa fişleri için seçtiğimiz üç özelgeye yer vereceğiz.

Sizlerle paylaşacağımız özelgeler, ilk iki yazıda bahsi geçen; Vergi Usul Kanunu’nun 232’nci maddesine ve 204 – 206 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğlerine atıfta bulunuyor.

Vergi dairesi başkanlıklarınca verilen özelgeler tarih sırasına göre şöyledir:


İlk olarak; İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 4 Ekim 2011 tarih ve 4.35.16.01-176300-500 04/10/2011 sayılı, Perakende satış ve yazar kasa fişlerinin gider kaydedilip kaydedilemeyeceği ile KDV'nin indirilip indirilemeyeceği hk. konulu özelgesinde; “… şirketiniz tarafından iş yerinde kullanılmak ve tüketilmek amacıyla satın alınan ve bedeli fatura düzenleme mecburiyetini belirleyen kanuni haddi aşmayan mal ve hizmet bedelleri (Gıda, şeker, çay, ekmek, mutfak tüpü, yemek, gazete, hırdavat, sabit kıymet bakım-onarımı vb.) ile şirket çalışanlarınızın görevli olarak çıktığı iş seyahatlerinde satın almış olduğu (yemek, otopark, otoban geçiş ücreti, taksi ücreti, oto yıkama vb.) hizmet bedelleri için mal ve hizmet satan kişilerce düzenlenen perakende satış fişleri ile yazar kasa fişlerinin gider belgesi olarak kullanılmasının mümkün olup olmadığı ve katma değer vergisinin indirim konusu yapılıp yapılamayacağı hususunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir. denmekte ve cevabi olarak; “…Buna göre, fatura düzenleme haddinin altında kalan mal ve hizmetler için alınan perakende satış veya yazar kasa fişlerinin gider belgesi olarak kullanılması mümkün bulunmaktadır.” açıklamasına yer verilmiştir.
ikinci olarak; İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı’nca verilen 28 Kasım 2011 tarih ve B.07.1.GİB.4.35.17.01-35-02-685 sayılı, “Personelin seyahatlerinde yapmış olduğu yeme, içme harcamaları, otopark fişleri v.b. için düzenlenen perakende satış vesikalarının gider belgesi olarak kabul edilip edilmeyeceği ve bu belgelere istinaden yüklenilen KDV konulu özelge istemi.


Konuya istinaden verilen cevapta; “…Buna göre, fatura düzenleme haddinin altında kalan mal ve hizmetler için alınan perakende satış veya yazar kasa fişlerinin gider belgesi olarak kullanılması mümkün bulunmaktadır.” denmekte ve devamında; “…Yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, söz konusu mal ve hizmet alımlarına ilişkin giderlerin; kazancın elde edilmesi ve idamesi arasında doğrudan ve açık illiyet bağının bulunması, keyfi olmaması, işyerinde kullanılmak ve tüketilmek üzere satın alınmış olunması halinde, kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır.” açıklamasına yer verilmiştir.


Aynı özelgenin son paragrafında; “Buna göre, KDV mükelleflerinin işletmelerinde tüketime konu olacak kırtasiye, büro ve temizlik malzemeleri, gıda gibi genel giderlerin ödeme kaydedici cihaz fişi ile tevsik edilmesi mümkündür. Ancak, bunlar dışında kalan alış ve giderler ödeme kaydedici cihaz fişi ile tevsik edilemeyeceğinden, söz konusu belgelerde yer alan katma değer vergisi de indirim konusu yapılamayacaktır.” açıklaması yer almaktadır.
üçüncü ve son olarak; Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı’nca; 30 Aralık 2011 tarih ve B.07.1.GİB.4.06.17.01-KDV-3:14029-30-1199 30/12/2011 sayılı, PSF ve ÖKC fişlerinin indirim konusu yapılıp yapılmayacağı Hk. Konulu özelgesinde özetle: “ İlgide kayıtlı dilekçeniz ile şirketinizin işiyle ilgili olarak küçük miktarlarda mal ve hizmet alımlarında perakende satış fişi alınması, bunların gider olarak kaydedilmesi ve perakende satış fişinde gösterilen KDV'nin indirim konusu yapılıp yapılamayacağı hususunda görüş talebinde bulunulmuştur.” açıklamasından sonra;

“Buna göre, faaliyet konusu … hizmetleri olan şirketinizin, söz konusu faaliyeti ile ilgili olarak acil ve küçük miktarlarda yapıldığı belirtilen mal ve hizmet alımı (kırtasiye malzemesi, temizlik malzemesi, şirket personelinin ve misafirlerinin tüketimi için yapılan gıda harcamalarının) giderlerinin, kurum kazancının elde edilmesi ile açık ve doğrudan bir bağının bulunması, yapılan işin mahiyetine uygun olması ve iş hacmi ile mütenasip bulunması ve Vergi Usul Kanunu hükümleri gereğince tevsik edici belgelere dayanmış olması şartıyla kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınması mümkün bulunmaktadır. “ denmektedir.

Bu üç özelgeden sonra özetlersek; fatura düzenleme haddinin altında kalan (kırtasiye, büro ve temizlik malzemeleri, gıda, şeker, çay, ekmek, mutfak tüpü, yemek, gazete, hırdavat, sabit kıymet bakım-onarımı, otopark, otoban geçiş ücreti, taksi ücreti, oto yıkama vb.) mal ve hizmetler için alınan perakende satış veya yazar kasa fişlerinin gider belgesi olarak kullanılması mümkün bulunmaktadır.

Kaynak:MuhasebeTR.com
(Bu makale yazılı veya elektronik ortamda kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak göstermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır .)

[Ahmet Barlak]

ÖDEME KAYDEDİCİ CİHAZ FİŞLERİNİN (YAZARKASA FİŞLERİNİN) MUHASEBE KAYDI NASIL YAPILMALI

5000 tl. yi geçen alımların (ba) formuyla bildirilebilmesi için kayıtların tek tek yapılması daha faydalı olacaktır.
.
Ayrıca, 396 Sıra No.lu Genel Tebliğin
.
Aynı Tebliğin 1.2.1 bölümündeki açıklamalara göre, bildirim mecburiyeti bulunan mükelleflerce, belirlenen hadler çerçevesinde yapılan her türlü mal ve/veya hizmet alış ve satışları, bunlara ilişkin belgenin türüne (Fatura, irsaliyeli fatura, serbest meslek makbuzu, müstahsil makbuzu, gider pusulası, akaryakıt pompalarına bağlı ödeme kaydedici cihaz fişi, sigorta komisyon gider belgesi ve yolcu bileti gibi) bakılmaksızın Ba-Bs bildirim formlarına dahil edilecektir

.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı
Gelir Vergileri Usul Grup Müdürlüğü
Sayı67854564-105[1741-6000]-E.390819

08.10.2018

KonuÖ.K.C/Perakende Satış Fişlerinin Toplu Kaydı

İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda, firmanızın yapmış olduğu iş yeri giderlerinden ödeme kaydedici cihaz fişlerini (kırtasiye, akaryakıt, temizlik malzemesi gibi) gider olarak işlerken 10'ar günlük olarak A4 kağıtlarına yapıştırıp, toplamının çekilerek fiş açıklamasına ..../2018 dönemi fişli giderler şeklinde kayıt yapılmasının uygun olup olmadığı hususunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.

213 sayılı Vergi Usul Kanununun;

- 171 inci maddesinde, "Mükellefler bu kanuna göre tutacakları defterleri vergi uygulaması bakımından aşağıdaki maksatları sağlayacak şekilde tutarlar:

1. Mükellefin vergi ile ilgili servet, sermaye ve hesap durumunu tespit etmek;

2. Vergi ile ilgili faaliyet ve hesap neticelerini tespit etmek;

3. Vergi ile ilgili muameleleri belli etmek;

4. Mükellefin vergi karşısındaki durumunu hesap üzerinden kontrol etmek ve incelemek;

5. Mükellefin hesap ve kayıtlarının yardımıyla üçüncü şahısların vergi karşısındaki durumlarını (emanet mahiyetindeki değerler dahil) kontrol etmek ve incelemek.",

- 183 üncü maddesinde, "Yevmiye defteri, kayda geçirilmesi icap eden muamelelerin tarih sırasıyla ve madde halinde tertipli olarak yazıldığı defterdir.",

- 219 uncu maddesinde, "Muameleler defterlere zamanında kaydedilir. Şöyle ki:

a) Muamelelerin işin hacmine ve icabına uygun olarak muhasebenin intizam ve vuzuhunu bozmayacak bir zaman zarfında kaydedilmesi şarttır. Bu gibi kayıtların on günden fazla geciktirilmesi caiz değildir.

b) Kayıtlarını devamlı olarak muhasebe fişleri, primanota ve bordro gibi yetkili amirlerin imza ve parafını taşıyan mazbut vesikalara dayanarak yürüten müesseselerde, muamelelerin bunlara işlenmesi, deftere işlenmesi hükmündedir. Ancak bu kayıtlar, muamelelerin esas defterlere 45 günden daha geç intikal ettirilmesine cevaz vermez.

c) Günlük kasa, günlük perakende satış ve hasılat defterleri ile serbest meslek kazanç defterine muameleler günü gününe kaydedilir."

hükümlerine yer verilmiştir.

Mezkur Kanunun açık hükmü gereğince, muamelelerin, işin hacmine ve icabına uygun olarak muhasebenin düzen ve açıklığını kaybetmeyecek bir zaman zarfında Vergi Usul Kanununun yukarıda yer verilen 219 uncu maddesinde yer alan süreler içerisinde kayıtlara intikal ettirilmesi gerekmektedir

Söz konusu hükümlerden de anlaşılacağı üzere Vergi Usul Kanununda, bu Kanuna göre tutulan defterlerin kayıt şekilleri konusunda, herhangi bir hüküm yer almamakta; ancak kayıtlarda bulunması gereken asgari bilgi, kayıt zamanı ve maksat konusunda düzenlemeler yer almaktadır.

Buna göre, ödeme kaydedici cihaz fişleri, defterlere ayrı ayrı kaydedilebileceği gibi; en fazla 10'ar günlük muhasebe kayıt periyodu dikkate alınarak oluşturulacak bir icmale (ÖKC satış fişinin tarihi, kimden alındığı, numarası ve malın KDV'si gibi bilgileri ihtiva edecek şekilde) bağlanmak suretiyle, her bir icmal itibariyle, tek bir yevmiye maddesi olarak da kaydedilebilir.

Diğer yandan, işin hacmine ve icabına uygun olarak muhasebenin düzen ve açıklığını kaybetmeyecek şekilde her bir belgenin düzenlenme tarihinden itibaren mezkûr maddede yer alan kayıt süreleri dikkate alınarak kayıtlara intikal ettirilmesi gerekeceği tabiidir.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.

(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.

(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.