|
RE: 2013 te tastiklenecek defterler ve defter tutma hadleri
Sevgili Formdaşlarım
Aslında bu konun açıklığa kavuşturulması gerekir.Bence hespiniz haklısınız.Hatta bazı meslektaşlarımız cezalarla muhatap olmamak için haddin aşılıp aşılmadığına bakarak defterleri bilanço yaptıkları görülmektedir.
Ben konuyla ilgili aşağıda bir Danıştay Kararı var paylaşmak istiyorum
Danıştay Üçüncü Daire
Tarih 17.11.1994
Esas No 1994/1411
Karar No 1994/3759
Defter tutma hadleri ile ilgili olarak her ilan edilen alış ve satış tutarlarının ne şekilde ve hangi yıl itibariyle göz önüne alınacağı hk.
İstemin Özeti: Uyuşmazlığın çözümü; 1990 takvim yılındaki mal alış ve satış tutan Kanun'daki hadleri aşmakla birlikte, 1991 takvim yılında tutulacak defterlerin tayinini öngören 20.12.1990 Gün ve 90/1281 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararında yayımlanan hadleri aşmayan davacının 1991 takvim yılında bilanço esasına göre mi yoksa işletme hesabı esasına göre mi defter tutması gerektiği hususunun belirlenmesine bağlı bulunmaktadır.
Karar: 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 180. maddesinin (b) fıkrasında; iş hacmi bakımından II. sınıfa dahil tüccarların bir hesap döneminin iş hacmi 177. maddede yazılı hadlerden % 20'yi aşan bir nispette fazla olursa, bunların bu şartın tahakkukunu takip eden hesap döneminden başlayarak 1. sınıfa geçecekleri öngörülmüştür. Aynı Kanun'un 177. maddesinin 3239 Sayılı Kanun'la değişik 1. bendinde satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan ve yıllık alımlarının tutarı 100.000.000 lirayı veya satışlarının tutarı 120.000.000. lirayı aşanların 1. sınıfa dahil olacakları açıklanmış olup bentte yazılı bu tutarlar daha sonra 27.12.1989 Gün ve 89/14921 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile alımlar 200.000.000 liraya, satışlar 240.000.000. liraya, 20.12.1990 Gün ve 90/1281 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile de alımlar 300.000.000. liraya, satışlar 360.000.000 liraya çıkarılmış bulunmaktadır. Söz konusu kararnamelerden 89/14921 Sayılı •Kararname ile tespit edilen 200.000.000. liralık yıllık alım tutarının 1990 takvim yıllında 90/1281 Sayılı Kararname ile tespit edilen, 300.000.000. liralık yıllık alım tutarının da 1991 takvim yılında tutulacak defterlerin tayininde nazara alınacağı açık bir şekilde belirtilmiştir. Olayda davacının 1991 takvim yılında hangi esasa göre defter tutacağının tayini uyuşmazlık konusu olduğundan, bu belirlemede 1990 takvim yılında tutulacak defterlerin tayininde esas alınacak tutarı öngören 89/14921 Sayılı Kararnamenin değil, 1991 takvim yılında tutulacak defterlerin tayininde esas alınacak tutarları öngören 90/1281 Sayılı Kararnamenin uygulanması gerekmektedir. Bu durumda davacının 1990 yılındaki 241.980.786. liralık alış 269.088.591 liralık satış tutarı bu kararnamede öngörülen 300.000.000 liralık alış ve 360.000.000 liralık satış tutarını aşmadığından 1991 takvim yılında işletme asasına göre defter tutmaya devam etmesi gerektiği anlaşıldığından Vergi Mahkemesi kararının vergi aslı ve buna bağlı kusur cezası ile fon kesintisine ilişkin hüküm fıkralarını onayan Samsun Bölge idare Mahkemesi kararında hukuka uyarlık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle Danıştay Başsavcısı tarafından yapılan temyiz isteminin kabulü ile Samsun Bölge İdare Mahkemesinin 9.5.1994 Gün ve E: 1994/4, K:1994/63 Sayılı Kararının, 2577 Sayılı idari Yargılama Usulü Kanunu'nun 51. maddesi uyarınca Kanun yararına ve hükmün hukuki sonuçlarına etkili olmamak üzere bozulmasına,
Defter Tasdiki – sınıf değiştirme
* Hesaplama yapılırken 2012 aralık ayında açıklanacak hadler dikkate alınması gerekir.
* Kesinleşmemiş - Tahmini rakamlar esas alınarak yapılacak hesaplama
177/1
Esas alınacak tutar %20 fazlası %20 eksiği
--------------------- ------------- -------------------
a) Alış 150.000 180.000 120.000
- 2012 yılı işletme iken alışları toplamı 150.000 tl nin altında kalanlar işletme olarak kalabilir
- 2012 yılı işletme iken alışları toplamı 180.000 tl yi aşanlar 1. sınıfa geçer
- 2012 yılı bilanço iken alışları toplamı 120.000 tl nin altına düşenler işletme hesabına geçebilir.
veya,
Esas alınacak tutar %20 fazlası %20 eksiği
--------------------- ------------- -------------------
b) Satış 204,000 244,800 163,200
- 2012 yılı işletme iken satışları toplamı 204.000 tl nin altında kalanlar işletme olarak kalabilir
- 2012 yılı işletme iken satışları toplamı 244.800 tl yi aşanlar 1. sınıfa geçer
- 2012 yılı bilanço iken satışları toplamı 163.200 tl nin altına düşenler işletme hesabına geçebilir.
177/2
Esas alınacak tutar %20 fazlası %20 eksiği
--------------------- ---------------- -------------------
iş hasılatı 83.000 99.600 66.400
-2012 yılı işletme iken iş hasılatı toplamı 83.000 tl nin altında kalanlar işletme olarak kalabilir
- 2012 yılı işletme iken iş hasılatı toplamı 99.600 tl yi aşanlar 1. sınıfa geçer
- 2012 yılı bilanço iken iş hasılatı toplamı 66.400 tl nin altına düşenler işletme hesabına geçebilir.
177/3
Esas alınacak tutar %20 fazlası %20 eksiği
--------------------- ------------- -------------------
İş hasılatı x5 150.000 180.000 120.000
ve satış toplamı
- alım-satım (imalat) ve hizmet işini aynı anda yapanlar
- 2012 yılı işletme iken iş hasılatının 5 katı ile satışları toplamı 150.000 tl nin altında kalanlar işletme olarak kalabilir
- 2012 yılı işletme iken iş hasılatının 5 katı ile satışları toplamı 180.000 tl yi aşanlar 1. sınıfa geçer
- 2012 yılı bilanço iken iş hasılatının 5 katı ile satışları toplamı 120.000 tl nin altına düşenler işletme hesabına geçebilir.
Örnek :
Market işletmesi ve iddaa bayii.
İddaa komisyon geliri : 25.000
Market satışı : 40.000
25.000 x 5 =125.000 + 40.000 = 165.000
Hem alım satım (veya imalat) hem hizmet (iş hasılatı) faaliyeti olması
- yıl içinde iş hasılatı olmaması : 0 x 5 + satış tutarı
- yıl içinde satış olmaması : iş hasılatı x 5 + 0
* Bilançodan işletmeye geçiş
Arka arkaya üç dönemin iş hacmi 177'nci maddede yazılı hadlere nazaran % 20'ye kadar bir düşüklük gösterirse.
2011 yılı hadleri 2012 yılı hadleri 2013 yılı (tahmini) hadler
Esas tutar - %20 eksiği Esas tutar - %20 eksiği Esas tutar - %20 eksiği
------------------------- --------------------------- --------------------------------
Alış 129.000 103.200 140.000 112.000 150.000 120.000
Satış 180.000 144.000 190.000 152.000 204.000 163.200
Hasılat 70.000 56.000 77.000 61.600 83.000 66.400
hasılat x5 129.000 103.200 140.000 112.000 150.000 120.000
+satış toplamı
Örnek
2010 alış 121.000
2010 %20 ye kadar düşme oranı
129.000-121.000 / 129.000 = 0,06 - %6
2011 alış 130.000
2011 %20 ye kadar düşme oranı
140.000-130.000 / 140.000 = 0,07 - %7
2012 alış 145.000
2012 %20 ye kadar düşme oranı
150.000-145.000 / 150.000 = 0,03 - %3
Hesaplama, satış tutarı – iş hasılatı – iş hasılatı x 5 + satış için benzer şekilde olmaktadır.
Örnekte arka arkaya üç yıl %20 ye kadar düşüş var. Toplamda ise %16… Yıllar ayrı ayrı değerlendirildiğinde her yıl %20 ye kadar düşüş olduğundan bu firma işletme defterine geçebilmelidir.
Verilmiş bir özelgede bu hesaplamada %20 hesabında yılların toplamının dikkate alınacağı yönünde görüş verilmiştir. Özelgeye göre yukarıdaki örnekte toplam azalış %16 yaptığından işletmeye geçemeyeceği veya tam tersi durumda ise bilançoya geçmeyeceği anlaşılıyor. Şayet örnekte 2012 ylı % 8 olsa ve toplamda %21 olsa sınıf değiştirilebilir şeklinde görüş verilmiştir.
Gerek işletmeden bilançoya geçiş gerekse bilançodan işletmeye geçişte bu tür ince durumu olanların özelge talep ederek işlem yapmaları veya her durumda bilanço usulünü tercih etmeleri yararlı olacaktır.
(SAMSUN VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI 30/05/2011 B.07.1.GİB.4.55.15.02-2010-VUK-ÖZE-33-245 )
-2009 ve 2010 yılı hesap dönemlerindeki iş hacminizin, her bir dönem itibariyle değil, iki dönemde toplam % 20 veya üstü oranında fazlalık göstermesi halinde 2011 yılı hesap döneminden itibaren birinci sınıf tüccar olarak bilânço usulüne göre defter tutmanız gerekmektedir.
* İşletmeden bilançoya geçiş
Arka arkaya 2 dönemin iş hacmi 177'nci maddede yazılı hadlere nazaran % 20'ye kadar bir fazlalık gösterirse.
2012 yılı hadleri 2013 yılı (tahmini) hadler
Esas tutar - %20 fazlası Esas tutar - %20 fazlası
--------------------------- --------------------------------
Alış 140.000 168.000 150.000 180.000
Satış 190.000 228.000 204.000 244.800
Hasılat 77.000 92.400 83.000 99.600
hasılat x5 140.000 168.000 150.000 180.000
+satış toplamı
2011 alış 160.000
2011 %20 ye kadar artış oranı
160.000-140.000 / 140.000 = 0,14 - %14
2012 alış 170.000
2012 %20 ye kadar artış oranı
170.000-150.000 / 150.000 = 0,13 - %13
Hesaplama satış tutarı – iş hasılatı – iş hasılatı x 5 + satış için benzer şekilde olmaktadır.
* Alılış veya satışların birinin, yalnızca alış veya yalnızca satış tutarının haddi aşması veya düşüklük göstermesi sınıf değiştirme için yeterli görülmektedir.
* aynı anda serbest meslek defteri ve bilanço veya işletme defteri tutulması halinde sınıf değiştirme hesabında serbest meslek hasılatı dikkate alınmamaktadır. Diğer (bilanço veya işletme) defterinin alım-satım-hasılat durumuna göre sınıf değişikliği tespit edilmektedir.
* serbest meslek defteri sınıf değişikliğine tabi değildir.
* Duran varlık (demirbaş-taşıt) alış bedeli veya satışı nedeniyle elde edilen hasılat hesaplamada dikkate alınmamaktadır.
(İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI 23/07/2012 B.07.1.GİB.4.34.19.02-019.01.14-2239 )
Bu itibarla, satışa konu edilen otobüs amortismana tabi iktisadi kıymet olduğundan, bu satıştan elde edilen hasılatın defter tutma hadlerinin tespitinde dikkate alınmaması gerekmektedir.
* Sınıf değişikliğinin (işletmeden bilançoya veya tersi) vergi dairesine bildirilmesine gerek bulunmamaktadır.
* giderler (telefon elektrik kırtasiye vb.) alışların hesabında dikkate alınmamaktadır.
* alış tutarına dönem başı mal mevcudu dahil edilmemektedir.
* Üretim işletmelerinde işçilik giderlerinin alım tutarına dahil edilmemesi gerekir. (bu konuda farklı görüşler de vardır)
* Hesaplamada merkez şube alım satımları topluca dikkate alınmaktadır.
* işletme defterinde alıştan iadeler satış (hasılat) tarından düşülerek, satıştan iadeler dönem içi alış tutarından düşülerek hesap yapılmalıdır.
* karşılıklı faturalı olarak alınan ve iade edilen (kar elde etmeden) boş tüp damacana vb. alış ve satış tutarları hesaplamada dikkate alınmaması gerekmektedir.
* Yansıtma faturasının sınıf değiştirme hesabında hasılat olarak dikkate alınmayacağı
(ESKİŞEHİR VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI 01/02/2012 B.07.1.GİB.4.26.15.02-VUK-29-2-17 )
Buna göre, ... tarafından adınıza düzenlenen ancak tamamı işletmenize ait olmayan fatura bedelleri ile ilgili olarak diğer işletmelerin elektrik kullanımı kadar olan tutarın yansıtma faturası düzenlenerek tahsili durumunda, bu tutarların hasılat olarak değerlendirilmemesi ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 180 inci maddesi kapsamında II'nci sınıftan I'inci sınıfa geçiş şartlarının belirlenmesinde ticari işletmenizle ilgili olarak bir yıl içinde elde ettiğiniz gayrisafi iş hasılatının dikkate alınarak defter tasdik ettirilmesi gerekmektedir.
* Yıl içinde sınıf değiştirme
(BURSA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI 21/03/2011 B.07.1.GİB.4.16.17.02-VUK-10-64-22 )
Bu itibarla; kendi isteğiniz doğrultusunda 2010 yılı içerisinde sınıf değiştirerek bilanço esasına göre defter tutmanız mümkün bulunmamaktadır. Ancak 01.01.2011 tarihinden itibaren birinci sınıfa geçmeniz mümkündür.
* Yıl içinde adi otaklığın kapanıp ferdi işletme açılması
(KOCAELİ VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI 23/05/2011 B.07.1.GİB.4.41.15.02-190-3/8-52 )
.... Vergi Dairesi Müdürlüğünde adi ortaklıktan dolayı kayıtlı iken 15.01.2010 tarihi itibariyle ortaklık faaliyetinize son vererek 13.03.2010 tarihinden itibaren şahıs olarak aynı faaliyetinizden dolayı mükellefiyet tesisinizin yapıldığını, ortaklıktan dolayı Bilanço esasına göre defter tuttuğunuzu, şahıs olarak ise işletme hesabı esasına göre defter tuttuğunuzu belirterek işletme hesabı esasına göre defter tutup tutamayacağınız hususunda görüş talep etmiş bulunmaktasınız
………………
Yukarıda yer alan hükümlere göre, aynı yıl içerisinde adi ortaklıktan dolayı faaliyetinizi terk ettikten sonra şahıs olarak yeniden işe başlamanız nedeniyle ikinci sınıf tüccar olarak işletme hesabı esasına göre defter tutmanız mümkün bulunmaktadır. Ancak faaliyetinize başladığınız 13.03.2010 tarihinden sonra iş hacminizin 177 nci maddenin 1 nci bendinde belirlenen tutarı, 180 inci maddede belirtildiği şekilde aşması halinde 01.01.2011 tarihinden itibaren bilanço esasına göre defter tutmanız gerekeceği tabiidir.
* Restoran lokanta türü işletmeler sınıf değiştirme hesabında alım-satım (imalat) sınıfında değerlendirilmektedir.
(ANTALYA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI 26/05/2011 B.07.1.GİB.4.07.17.02-VUK-123)
Yukarıda yer alan hükme göre, bayan kuaförlüğünün yanı sıra lokanta işletmeciliği faaliyetinde bulunduğunuzdan, sınıf değiştirme hadleri bakımından gireceğiniz sınıfın belirlenmesinde Vergi Usul Kanununun 177 nci maddesinin 3 üncü bendinin dikkate alınması gerekmektedir.
(MANİSA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI 15/02/2011 B.07.1.GİB.4.45.15.02-VUK-27-9-14)
Buna göre, pide salonu işletmeciliğinizin, satın alınan malların olduğu gibi ya da işledikten sonra satışı olarak değerlendirilmesi ve bu işi yapanların Vergi Usul Kanununun 177 nci maddesinin 1 inci bent hükümlerine tabi olmaları gerekecektir. Ayrıca, aynı Kanunun 180 inci maddesi kapsamında II nci sınıftan I inci sınıfa geçiş şartlarının belirlenmesinde söz konusu haddin dikkate alınarak defter tasdik ettirilmesi gerekmektedir.
* Sınıf değiştirme hesabında Tekel - özel matrah alış satışları
(İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI 04/07/2011 B.07.1.GİB.4.34.19.02-019.01-872 )
Yukarıda yer alan hükümlerde, defter belirleme hadlerinde yıllık alış ve satıştan bahsedilmektedir. Ayrıca, tekel ürünler satışında alım ve satımı yapılan ürünün KDV yönünden özel matraha tabi olması onun defter haddi belirlemede göz ardı edilmesini gerektirmediği gibi özel matraha tabi satışlarda sadece komisyon veya karının hesaba dahil edileceğine dair bir hüküm ve düzenlemeye yer verilmemiştir.
Bu itibarla, defter tutma bakımından sınıf tespiti yapılmasında ve tekel alış ve satış belgelerinin defter kayıtlarına işlenmesinde yukarıda yeralan hüküm ve açıklamaların dikkate alınması gerekmektedir.
* Bilanço usulüne tabi iken aralık ayında kapanan ocak ayında açılan (aynı yıl aynı faaliyette kapanış açılış hariç) işetmeleri işletme defteri olarak açılabilmektedir.
ADANA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI 29/09/2011 B.07.1.GİB.4.01.17.02-VUK.176-76
İlgi dilekçenizde, ... Vergi Dairesi Müdürlüğünün ... T.C.Kimlik numaralı mükellefi olduğunuzu ve market işletmeciliği faaliyetine 1.sınıf mükellef olarak devam etmekte iken ... tarihinde bu faaliyetinizi terk ettiğinizi, ancak ... tarihinde tekrar aynı faaliyet konusu olan market işletmeciliği işine başladığınızı belirterek, bu durumda bilanço veya işletme hesabı defterlerinden hangisinin tasdik ettirilmesi gerektiği konusunda bilgi talep etmektesiniz.
…………………
Bu hükümlere göre, yeniden işe başlayan mükellefler işletme hesabı esasına göre defter tutacaklardır.
Ancak bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerin aynı yıl içinde aynı faaliyete tekrar başlamaları işi bırakma sayılmayacağından bilanço esasına göre defter tutmaya devam etmeleri gerekmektedir.
* Kafe işletmeciliği
(BURSA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI B.07.1.GİB.4.16.17.02-VUK-11-2-83 01/06/2011 )
Buna göre, kafe işletmeciliği faaliyetinizin hizmet işletmesi olarak değerlendirilmesi ve gireceği sınıfın belirlenmesinde 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 177 nci maddesinin 2 nci bendinin dikkate alınması gerekmektedir.
* Kahvehaneler
(ZONGULDAK VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI 25/07/2012 B.07.1.GİB.4.67.15.01-2012-VUK-177-23 )
Buna göre, kahvehane işletmeciliğinizin satın alınan malların olduğu gibi ya da işlendikten sonra satışı olarak değerlendirilmesi ve tekel bayiliği ile birlikte defter tutma bakımından sınıfınızın belirlenmesinde, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 177 nci maddesinin 1 inci bendinin dikkate alınması gerekmektedir.
kaynak: Alo maliye Forum
|
2013 te tastiklenecek defterler ve defter tutma hadleri
