UÇAK BİLETLERİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ

[Muradiye Karabulut]

Uçak Bileti Fatura Yerine Geçermi ?


Bildiğiniz üzere V.U.K 334 nolu G.T gereği uçak biletleri fatura yerine geçmektedir. Bunun için yapılması gereken uçak biletini keserken ya da acenteden kestirirken firma vergi dairesi vergi numarasını belirtmemiz / yazmanızdır. Acenteden alıyorsak mutlaka acentenin firma kaşesini üstüne basmalı ve orijinal kopyası olmalıdır. Aksi halde 2 ‘nci çıktıyı alırken bilet üzerinde kopyadır fatura yerine geçmez ibaresi yazar ancak yine acenteden alıyorsak böye bir problemle karşı karşıya gelirsek acente kaşesini vurup ve parafe ederek ilgili yeri düzelterekten uçak bileti fatura yerine geçer.

Uçak Bileti Muhasebesi
Uçak Bileti Muhasebeleştirilmesi
Uçak bileti muhasebeleştirilmesi için önce uçak bileti iç hat (Türkiye içi) mı yoksa dıs hat mı olduguna bakmak durumundayız. Kıbrıs uçak bileti yurtdısı uçak biletine gireceğinin de bilgisini vermek isterim. Bunun için bu konuyu yurt dısı uçak bileti ve yurt içi uçak bileti adı altında 2 başlıkta inceleyelim.


1) Yurtdışı Uçak Bileti Muhasebeleştirilmesi


Yurt dışı uçak bileti muhasebe kayıtlarına alırken uçak bileti üzerinde yazan farklı farklı vergi çeşitlerini göreceksiniz. Buna örnek verecek olursak : VQ – YR – QC – XT gibi bir çok vergi çeşidi göreceksiniz. Yurt dışı uçak bileti kdv den muaf olduğundan herhangi bir vergi indirimi almak mümkün değildir. Sadece gider gösterilebilir. Şayet fatura keseceksek bilet üzerinde yazan rakamları direk fatura üzerinde belirterek örneğin;
XXXXXXX SAN TİC LTD ŞTİ 
ATATÜRK MH. CUMH. CAD NO:1 01.01.2012 

TÜRKİYE V.D. 1234567890
İSİM SOYİSİM PARKUR BİLET NO
ALİ TUNA 







IST – ANU 235174258945 







UÇUŞ ÜCRET 580,00 TL 
SF 75,00 TL
XT 250,00 TL


TOPLAM 905,00 TL
KDV MUAF
G.TOPLAM 905,00 TL

YALNIZ : DOKUZYÜZBEŞ TRY



Yukarıda örneğini verdiğimiz şekilde faturası kesilebilir. Faturada belirttiğimiz uçuş ücret, SF, XT ifadelerinden SF hizmet bedeli, XT çeşitli vergilerin toplamıdır. Bu vergi çeşitliliği parkur ve hava yoluna göre değişkenlik gösterebilir. O yüzden bu detaylara fazla takılmamanızı tavsiye ederim. Lakin devlete iş yaptıysak yurtdışı uçak bileti üzerinde yer alan alan vergisi yani YR vergi çeşidini özellikle belirtmemizi isteyebilir. Şayet böyle bir durumla karşılaşırsanız o zaman fatura detayında alan vergisini ayrıca belirtip diğer vergi çeşitlerini tek kalemde XT adı altında gösterebilirsiniz.


2) Yurtiçi Uçak Bileti Muhasebeleştirilmesi


İç hat uçak biletlerinde elektronik bilet üzerinde fiyat çeşitleri görünür. Bunlar sırasıyla ; Uçuş Ücreti, Alan Vergisi, Yakıt Harcı, Hizmet Bedeli, Check-in Bedeli (Check-in bedeli sadece Pegasus Uçak Biletlerinde vardır) gibi ücret dağılımları vardır. Örneğin toplamda 179 TL olan bir ANADOLUJET UÇAK BİLETİNİN fiyat dağılımlarını yazalım.
Bilet No/Ticket No : 2352XXXXXXXXX
Kısıtlama/Endorsement/Restr. : KDV DAHIL 25.17TRY. TKM:10.00TRY / TBU:179.00 TRY.


Ödeme/Payment : CASH
Esas Ücret/Base Fare : TRY 140.00
Vergi/Tax : TAXES/FEES/CHARGES INCLUDED IN TOTAL FARE
Toplam/Total : TRY 169.00


Yukarıda örneğini verdiğim rakamların faturalandırma örneği aşağıdaki gibidir.
XXXXXXX SAN TİC LTD ŞTİ 
ATATÜRK MH. CUMH. CAD NO:1 01.01.2012 

TÜRKİYE V.D. 1234567890
İSİM SOYİSİM PARKUR BİLET NO
ALİ TUNA 







IST – TZX 235174258945 







UÇUŞ ÜCRET 118,64 TL 
SF (Servis Bedeli) 8,47 TL
YR (Yakıt Harcı) 21,19 TL
KDV MAT. 148,30 TL
VQ (Alan Vergisi) 4,00 TL

TOPLAM 152,30 TL
KDV 26,70 TL
G.TOPLAM 179,00 TL

YALNIZ : YÜZYETMİŞDOKUZ TRY


Uçuş ücreti servis bedeli, yakıt harcı ücretlerin toplamının % 18 kdv sini ayırıyoruz. Burada VQ (Alan Verigisi) KDV den MUAF tır. Bunun için alan vergisini kdv matrahına eklenmeyecektir.
Buradaki dikkat edilmesi gereken olay ise VQ ve YR nin ne kadar olduğunu hesaplamak. Bunun için yukarıda örneğini verdiğim (KDV DAHIL 25.17TRY) olan satırdan yola çıkarak bulabiliriz. Bunun için ilk önce 25,17 nin kdv matrahını hesapladığımızda 139,83 TL yapıyor. Buradan bu biletin kdv matrahına olan 165 tl ye ulaşıyoruz. 165 tl den Toplam /Total : TRY 169,00 olan ücreti çıkarıp kdv tabi olmayan alan vergisini hesaplamış oluyoruz.

Başlık Yurtdışına yatak ve uçak bileti temini hk.
Tarih 23/08/2011
Sayı B.07.1.GİB.4.35.17.01-35-02-404
Kapsam

T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İZMİR VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri KDV ve Diğer Vergiler Grup Müdürlüğü


Sayı : B.07.1.GİB.4.35.17.01-35-02-404 23/08/2011
Konu : Yurtdışına yatak ve uçak bileti temini

İlgide kayıtlı talep formunuzda; Türkiye'den Kıbrıs'a uçakla gidiş, dönüş ve Kıbrıs'taki otellerde konaklama hizmetini müşteriye bir paket halinde sunduğunuz, Türkiye sınırları içinde müşteriye herhangi bir hizmet sunulmadığı belirtilerek katma değer vergisi yönünden yapılacak işlemler hakkında bilgi verilmesi talep edilmektedir.
KDV Kanununun 1/1 inci maddesinde ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti kapsamında Türkiye'de yapılan teslim ve hizmetler katma değer vergisine tabi olduğu, 6 ncı maddesinde de işlemlerin Türkiye'de yapılmasının, hizmetin Türkiye'de yapılmasını veya hizmetten Türkiye'de faydalanılmasını ifade edeceği açıklanmıştır.
Aynı Kanunun 14 üncü maddesinin Bakanlar Kurulu'na verdiği yetkiye dayanılarak yayımlanan 84/8889 sayılı Kararname ile transit ve Türkiye ile yabancı ülkeler arasında deniz, hava, kara ve demiryolu ile yapılan yük ve yolcu taşıma işleri katma değer vergisinden istisna edilmiştir.
Öte yandan, Kanunun 29/1 inci maddesinde mükelleflerin yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden, bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça faaliyetlerine ilişkin olarak yüklendikleri vergileri indirebilecekleri, 32 nci maddesinde ise bu Kanunun 11, 13, 14, 15 inci maddeleri uyarınca vergiden istisna edilmiş bulunan işlemlerle ilgili yüklenilip indirim konusu yapılamayan verginin iade olunacağı hüküm altına alınmıştır.
Diğer taraftan, Kanunun 54/1 inci maddesinde, "Katma değer vergisi mükellefleri, tutulması mecburî defter kayıtlarını bu verginin hesaplanmasına ve kontrolüne imkân verecek şekilde düzenleyeceklerler.
Bu kayıtlarda en az aşağıdaki hususların açıkça gösterilmesinin şarttır:
a) Vergi konusu işlemlerin mahiyeti, vergisiz tutarları, hesaplanan vergi, indirilebilir vergi miktarları,
b) Vergiden istisna edilen işlemlerin, indirim hakkı tanınan ve tanınmayanlara göre mahiyeti ve ayırımı ile hesaplanan indirilebilir vergi miktarı,
c) İndirim konusu yapılamayacak işlemlerin niteliği ve bu işlemlerle ilgili vergi miktarları,
d) Matrah ve indirim miktarlarındaki değişmelerle, ödenen, terkin edilen ve iade olunan vergiler."
hükmüne yer verilmiştir.
Bu hüküm ve açıklamalar çerçevesinde;
- Konaklama hizmetleri yurt dışında (Kıbrıs) verildiğinden ve faydalanma yurt dışında olduğundan, söz konusu konaklama hizmetleri Kanunun 1/1 ve 6 ncı maddeleri gereğince KDV nin konusuna girmeyecektir.
- Kıbrıs'a uçakla gidiş, dönüşe ait bedel ise KDV nin konusuna girmekle birlikte Kanunun 14 üncü maddesi belirtilen uluslararası taşımacılık kapsamında KDV den müstesna tutulacaktır.
- Kanunun 54 /1 inci maddesi gereğince defter ve belgelerde kayıtların ayrıntılı olarak tutulması, sadece uluslararası taşımacılığa isabet eden yüklenim KDV lerin Kanunun 29 ve 32 nci maddeleri gereğince indirim ve iadeye konu edilmesi, verginin konusuna girmeyen diğer yüklenim KDV lerin ise Kanunun 30 uncu maddesi kapsamında indirim hesaplarına alınmaması, indirim hesaplarına alınamayan bu KDV lerin ise gider veya maliyet unsuru olarak değerlendirilmesi gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.


(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.







YURT İÇİ Uçak bileti ve muhasebeleştirilmesi

Kısıtlama:27 Esas ücret :147 Toplam :179

Hesaplaması

Esas ücret : 147
Sigorta :25
Servis :5
Kdv dahil matrah :177 (ücret+sigorta+servis kdv ye tabi)
Kdv :27 ( iç yüzde ile ((177/1.18)*0.18) )
Alan vergisi :2 (2tl,4tl,6tl hava alanına göre değişiyor kdv ye tabi değil)
Toplam ücret :179
-----------/--------
770 152,00
191 27,00
100 179,00 
----------/---------

 

[Muradiye Karabulut]

T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü
Usul Müdürlüğü


Sayı : B.07.1.GİB.4.34.19.02/VUK-1/233-12327 02.04.2007*2571

Konu : Elektronik bilet yanında fatura
düzenlenmesi gerekip gerekmediği hk.

…………………………………………

İlgi: a) 17/04/2006 tarihli dilekçeniz.
b) 13/07/2006 tarih ve 5445 sayılı özelgemiz.

Başkanlığımıza verilen ilgi (a)’da kayıtlı dilekçeye istinaden tarafınıza 13/07/2006 tarih ve 5445 sayılı özelge verilmiş ise de benzer konuda Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığından alınan 14/03/2007 tarih ve 22609 sayılı yazıda;

“Özelgeye konu mükellef dilekçesinde, yurtiçi ve yurtdışı uçak bileti satışı ve seyahat organizasyonu faaliyeti ile iştigal edildiğinden bahisle hava yolu şirketlerinin biletlerinin satışı halinde yolcu taşıma biletine ek olarak fatura düzenlenip düzenlenmeyeceği, bilet satış tutarının veya hava yolu şirketlerinden alınan komisyon tutarının kayıtlarda ne şekilde yer alması gerektiği ve toplam hasılatla nasıl ilişkilendirileceği, bilet bedeli üzerinde bulunan özel işlem vergisi ve eğitime katkı payının nasıl muhasebeleştirileceği, havayolu şirketlerinden alınan ve toplam bilet bedelini gösteren faturanın hizmet üretim maliyeti olarak kayıt edilip kayıt edilemeyeceği, faturanın hava yolu şirketi tarafından müşteriler adına doğrudan düzenlenmesi halinde müşterilerden olan alacağın nasıl belgelendirilmesi gerektiği ve ödemenin hangi kuruluşa yapılacağı hususlarında bilgi istenmektedir.

Bilindiği üzere, Vergi Usul Kanununun 229. maddesinde fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesika olarak tarif edilmiştir. Kanunun 232. maddesinde de fatura kullanma mecburiyeti olan mükellefler hakkında açıklamalara yer verilmiştir.

Kanunun 233. maddesinde de “Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerin fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları satışları ve yaptıkları işlerin bedelleri aşağıdaki vesikalardan herhangi biri ile tevsik olunur.

1. Perakende satış fişleri;
2. Makineli kasaların kayıt ruloları;
3. Giriş ve yolcu taşıma biletleri.”

Hükmü bulunmaktadır.

Diğer taraftan, 334 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunun Genel Tebliğinde uluslararası tarifeli havayolu taşımacılığı yapan IATA (Uluslararası Hava Taşıyıcıları Birliği) üyesi hava yolu şirketleri tarafından, IATA standartlarına göre düzenlenen ve havacılıkla ilgili uluslararası mevzuata uygun olarak, bilet üzerinde bulunması zorunlu bilgileri içeren ve IATA standartlarına göre basımı gerçekleştirilen yolcu biletlerinin fatura yerine geçtiği açıklanmış bulunmaktadır.

Bu itibarla, adı geçen mükellef tarafından hava yolu şirketlerinin biletlerinin satışına ilişkin olarak yolcu taşıma bileti düzenlenmesi yeterli olup, sözkonusu satışlar için (Vergi Usul Kanununun 232. maddesinde yer alan limitlere bakılmaksızın) ayrıca fatura düzenlenmesine gerek bulunmamaktadır.

Öte yandan, hava yolu şirketlerinin biletlerinin satışı karşılığında alınan komisyon bedelleri adı geçen mükellefin hasılatını oluşturmakta olup bu bedeller için mükellef tarafından hava yolu şirketlerine fatura düzenlenmesi gerektiği tabiidir.

Yolcu taşıma biletlerinin hava yolu şirketi tarafından müşteriler adına doğrudan düzenlenmesi halinde, bedelin satışa aracılık eden mükellefe veya doğrudan hava yolu şirketine ödenmesi hususunda Vergi Usul Kanunu açısından herhangi bir engel bulunmamaktadır. Bu durumda, mükellef tarafından hava yolu şirketinden alınan komisyon için fatura düzenlenmesi gerektiği açıktır.

Diğer taraftan, tekdüzen muhasebe sisteminin uygulanmasına ilişkin açıklamalar 1 Sıra No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile ve daha sonra bu konuda yayımlanan diğer tebliğlerle yapılmış bulunmaktadır.

Bu açıklamalara göre, adı geçen mükellef tarafından Türk Hava Yolları ve diğer hava yolu şirketlerinin biletlerinin satışından elde edilen gelir, sözkonusu hizmetler karşılığında yapılan komisyon ödemelerinden oluşmaktadır. Bu gelirlerin de tekdüzen hesap planına göre “600 Yurt İçi Satışlar” hesabında izlenmesi gerekmektedir.

Örneğin, (X) seyahat acentesi tarafından (Y) havayolu şirketine ait KDV dahil 10.000,00YTL’lik biletin peşin olarak satılmış olduğunu ve toplam bilet bedeli üzerinden %10 komisyon alındığını varsayarsak seyahat acentesinin muhasebe kayıtlarının aşağıdaki gibi olması gerekmektedir.

Seyahat acentesi tarafından biletin satış kaydı;
-------------------------------/--------------------------------
100 Kasa 10.000,00

320 Satıcılar 10.000,00
(hava yolu şirketi)
------------------------------/---------------------------------
Seyahat acentesi tarafından bilet bedelinin hava yolu şirketine ödenmesi kaydı;
-------------------------------/----------------------------------
320 Satıcılar 10.000,00
(hava yolu şirketi)

100 Kasa 10.000,00
-------------------------------/---------------------------------
Hava yolu şirketinden komisyon tutarının tahsilinin kaydı;
-------------------------------/--------------------------------------
100 Kasa 1.180,00

600 Yurtiçi Satışlar 1.000,00
391 Hesaplanan KDV 180,00
-------------------------------/--------------------------------------

Ayrıca, 4481 sayılı Kanunun 9. maddesi hükmüne göre tahsil edilen özel işlem vergisinin yürürlük süresi 31/12/2003 tarihinde sona ermiştir.

5035 sayılı Kanunun 43. maddesi ile 4306 sayılı Kanunun geçici 1. maddesinin (A) fıkrasında değişiklik yapılarak, 01/01/2004 tarihinden itibaren hava yolu ile iç hat yolcu taşımacılığında düzenlenen biletlerden alınan eğitime katkı payı uygulamasına son verilmiş bulunmaktadır.

Bu nedenle, 01/01/2004 tarihinden itibaren hava yolu ile iç hat yolcu taşımacılığından eğitime katkı payı ve özel işlem vergisi alınmaması gerekmektedir.” denilmektedir.

Bilgi edinilmesini rica ederim.


Başkan a.
Grup Müdür V.  
 

[Muradiye Karabulut]

müşteriden nakit para alarak kendi sanal posu ile bilet satan ve bunun içinden komisyonunu alı koyup kalanını hava yolu şirketine sanal pos yoluyla gönderen acentanın kaydı nasıl olmalıdır?