FİNANSMAN GİDER KISITLAMASI

[Ahmet Barlak]

5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunun 11. Maddesinde matrahtan indirilmeyecek giderler belirlenmiştir. 5 Haziran 2012 tarihli Resmi gazetede yayınlanan 6322 sayılı kanunun 37.maddesiyle KV Kanunun 11. Maddesine (i) bendi eklenmiş ve 01 Ocak 2013 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere bu bent hükmü yürürlüğe girmiştir.





Bu eklenen bentle birlikte finansman giderlerinin belli bir kısmı şirketlerin kullandığı yabancı kaynak/özkaynak oranına göre gider olarak dikkate alınamayabilecektir. 1996-2001 yılları arasında buna benzer bir uygulama yapılmış ve bu uygulamaya o dönem de finansman gider kısıtlaması denilmişti.







Gelir Vergisi Kanununun 41/9. Maddesi’ne göre;



“Kullanılan yabancı kaynakları öz kaynaklarını aşan işletmelerde, aşan kısma münhasır olmak üzere, yatırımın maliyetine eklenenler hariç, işletmede kullanılan yabancı kaynaklara ilişkin faiz, komisyon, vade farkı, kâr payı, kur farkı ve benzeri adlar altında yapılan gider ve maliyet unsurları toplamının %10`unu aşmamak üzere Bakanlar Kurulunca kararlaştırılan kısmı.



Belirlenecek oranı sektörler itibarıyla farklılaştırmaya Bakanlar Kurulu, bendin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir”.







Kurumlar Vergisi Kanununun 11/i Maddesi’ne göre de,



“Kredi kuruluşları, finansal kuruluşlar, finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketleri dışında, kullanılan yabancı kaynakları öz kaynaklarını aşan işletmelerde, aşan kısma münhasır olmak üzere, yatırımın maliyetine eklenenler hariç, işletmede kullanılan yabancı kaynaklara ilişkin faiz, komisyon, vade farkı, kâr payı, kur farkı ve benzeri adlar altında yapılan gider ve maliyet unsurları toplamının %10`unu aşmamak üzere Bakanlar Kurulunca kararlaştırılan kısmı. Belirlenecek oranı sektörler itibarıyla farklılaştırmaya Bakanlar Kurulu, bendin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.



Kredi kuruluşları, finansal kuruluşlar, finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketleri düzenleme uyarınca finansman gider kısıtlamasına tabi olmayacaktır.



Belirlenecek olan oranı sektörler itibariyle farklılaştırmaya ve uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.”


Kullanılan yabancı kaynakları öz kaynaklarını aşan işletmelerde, aşan kısma münhasır olmak üzere, yatırımın maliyetine eklenenler hariç, işletmede kullanılan yabancı kaynaklara ilişkin faiz, komisyon, vade farkı, kâr payı, kur farkı ve benzeri adlar altında yapılan gider ve maliyet unsurları toplamının %10`unu aşmamak üzere Bakanlar Kurulunca kararlaştırılan kısmı gider yazılamayacaktır.



Dolayısıyla kullanılan yabancı kaynağın öz kaynakları aşmayan kısmı için finansman gider kısıtlaması yapılmayacaktır. Örneğin Bakanlar Kurulunun finansman gider kısıtlaması oranını %10 olarak belirlediğini varsaydığımızda örneğin,



Öz kaynak 250.000.-TL, kullanılan kredi 750.000.-TL ise, öz kaynağı aşan kısım 500.000.-TL’dir. Finansman giderinin de 300.000.-TL olduğunu kabul edelim. Bu durumda öz kaynağı aşan kısma isabet eden finansman gideri (300.000 x (500.000/750.000=) %66,67=) 200.010.-TL’dir. Bu tutarın %10’u olan 20.001.-TL’si kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınacaktır.


750.000,00 TL. ------300.000,00 TL. İSE
500.000,00TL. -------- X TL.
------------------------------------------------------------
500.000,00*300.000,00
X= ----------------------------------
750.0000,00 TL.

X=200.010.-TL’dir. Bu tutarın %10’u olan 20.001,00 TL. KANUNEN KABUL EDİLMEYEN GİDER OLACAK.


Kanuni düzenleme Haziran 2012 tarihinde yapılmış olup, yürürlüğe girmesi de 2013 yılı başından itibarendir. Ancak yukarıda da yer verildiği üzere bu bahsedin kısıtlamaya konu olacak oran sektörler itibariyle Bakanlar Kurulu kararıyla belirlenecektir. Yine uygulamaya ilişkin usul ve esaslar da Maliye Bakanlığı yetkilendirilmiştir.



Bakanlar Kurulu şu an itibarıyla sektörlere göre bir oran belirlemediğinden dolayı finansman giderleri her hangi bir kısıtlamaya tabi olmadan gider yazılabilmektedir, yani kanuni düzenleme bu gün itibariyle henüz uygulamaya geçmemiştir.

KAYNAK: http://www.esasdenetim.com/oranlar/finansman-gider-kisitlamasi-orani

[Ahmet Barlak]

10.03.2020 TARİHİNE KADAR
R- Finansman Gideri Kısıtlaması
Ancak, Cumhurbaşkanınca şu ana kadar henüz bir oran belirlenmediğinden uygulaması başlamamıştır.

[Ahmet Barlak]

Dr. Koray Ateş
korayates@muhasebetr.com



Finansal Kiralama Yoluyla Alınan Binek Otolar Gider Kısıtlamasına Tabi Midir?
Değerli okurlar, bu hafta finansal kiralama yoluyla iktisap edilen/edilecek olan binek otomobilleri için bu kiralama esnasında ödenen faiz giderinin gider kısıtlamasına tabi olup olmadığını tartışacağız.

Bilindiği üzere 27.05.2020 tarihli 31137 sayılı Resmi Gazete' de yayımlanan 311 Seri Numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliği ile önemli düzenlemeler yapılmış ve bu düzenlemelerin başında da binek otomobillere ait gider kısıtlaması yer almıştır.

Hatırlanacağı üzere, söz konusu tebliğ ile birlikte binek otomobillere ait her türlü gidere kısıtlama getirilmiş ve bu kısıt ise %70-%30 olarak taalluk etmiştir.

Peki finansal kiralama yoluyla edinilen binek araçlar için ödenen faiz de bir çeşit gider olduğundan dolayı bu ödemeler de %70-%30 gider kısıtına tabi midir?

FİNANSAL KİRALAMA NORMAL KİRALAMADAN FARKLI BİR KİRALAMA TÜRÜDÜR
Tebliğde, Finansal kiralama yoluyla edinilen binek otomobillere ilişkin yapılan ödemeler için aylık kiralama gideri kısıtlaması uygulanmayacağı açıklanmıştır. Çünkü finansal kiralama normal kiralamadan farklı bir sözleşme türü olup, kısıtlama sadece normal kira sözleşmeleri kapsamında ödenen kira tutarlarına ilişkindir.

Buna göre, Finansal kiralama yoluyla edinilen binek otomobillere ilişkin yapılan ödemeler Tebliğin 13 üncü maddesi kapsamda değerlendirilmeyecek olup, söz konusu ödemelerde aylık kiralama gideri kısıtlaması söz konusu olmayacaktır.

FİNANSAL KİRALAMAYA İLİŞKİN BORÇ VE FAİZ GİDERLERİ VUK’DA DÜZENLENMİŞTİR
213 sayılı Kanunun mükerrer 290 ıncı maddesinin üçüncü fıkrasında finansal kiralamanın tanımı yapılmış olup, aynı maddenin ikinci fıkrasının (1) numaralı bendinde; kiracı tarafından aktifleştirilen finansal kiralamaya konu iktisadî kıymetin kullanma hakkının kiralama konusu iktisadî kıymet için belirlenmiş esaslar çerçevesinde yeniden değerlemeye ve amortismana tâbi tutulacağı, (4) numaralı bendinde; kiracı tarafından finansal kiralama sözleşmesine göre yapılan ödemelerin, borç anapara ödemesi ve faiz gideri olarak ayrıştırılacağı ve ayrıştırma işleminin her bir dönem sonunda kalan borç tutarına sabit bir dönemsel faiz oranı uygulanmasını sağlayacak şekilde yapılacağı hükme bağlanmıştır.

Buna göre, kiracı tarafından finansal kiralama sözleşmesine göre yapılan ödemelerin borç anapara ödemesi ve faiz gideri olarak ayrıştırılması, bu ayrıştırma işleminin her bir dönem sonunda (finansal kiralama sözleşmesinde yer alan ödemelerin yapılacağı tarih) kalan borç tutarına sabit bir dönemsel faiz oranı uygulanmak suretiyle yapılması, hesaplanan faiz giderlerinin ise ilk yıl iktisadi kıymetin maliyetine eklenmesi, sonraki yıllar ise gider veya maliyet olarak dikkate alınması gerekmektedir.

Bu bağlamda, finansal kiralama yoluyla işletme aktifine alınmış binek otomobiller için ödemelerin anapara ve faiz ödemesi olarak ayrıştırılarak, faiz gideri ilk yıl “Haklar” hesabında izlenen binek otomobilin maliyetine dâhil olunacak, sonraki yıllarda ise tercihen gider veya maliyet olarak dikkate alınacaktır.

Örnek : (S) Ltd. Şti.’nin faaliyet konusu tekstil ürünlerinin perakende ticareti olup, adı geçen mükellef, (XYZ) A.Ş. unvanlı finansal kiralama şirketinden 2/1/2021 tarihinde finansal kiralama sözleşmesi yoluyla bir adet binek otomobil edinmiştir. Finansal kiralama sözleşmesine göre kira süresi 48 ay olup, aylık ödeme 10.000 TL’dir. Binek otomobillerin mülkiyeti kira süresi sonunda kiracıya devredilecektir.

Buna göre, (S) Ltd. Şti. tarafından finansal kiralama yoluyla edinilen binek otomobil rayiç bedel ile kira ödemelerinin bugünkü değerinden düşük olanı üzerinden “Haklar” hesabında izlenecek olup, aylık ödenecek bedel olan 10.000 TL, borç anapara ödemesi ve faiz ödemesi olarak ayrıştırılarak 2021 yılına ilişkin ödenen faiz giderleri binek otomobilin maliyetine dâhil edilecektir. Sonraki yıllara ilişkin ödenen faiz giderleri ise mükellef tarafından binek otomobilin maliyetine dâhil edilebileceği gibi tercihen doğrudan gider olarak da dikkate alınabilecektir.

Sonuç olarak finansal kiralama yoluyla kiralanmak suretiyle kira süresi sonunda mülkiyeti kiracıya geçecek olan binek otomobillere ait ödenen faiz tutarı gider kısıtlamasına tabi değildir.

21.10.2021

Kaynak: http://www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)