DÖVİZ CİNSİNDEN NAKİT PARALARIN, BORÇLARIN, ALACAKLARIN DEĞERLEMESİ VE ESAS ALINACAK

[Ahmet Barlak]

Bankada hesapta tutulan yabancı para döviz kuru ile değerlenir 26.03.2008 / Veysi Seviğ - Bumin Doğrusöz Banka hesaplarında tutulan yabancı paralar alacak niteliğinde olduğundan döviz niteliğindedir. Para ilgili hesaptan çekildikten sonra yani nakde dönüşmesi halinde efektif hale gelir.


SORU: Kasada bulunan paranın nakit olduğunda ve efektif kur ile değerlenmesi gerektiğinde herkes mutabık, yalnız bankada olan paralarla ilgili olarak bankada bulunan paranın nakit gibi değil, ticari alacak gibi düşünülüp, efektif alış kurundan değil, döviz alış kurundan değerlenmesi gerektiğini düşünen üstatlarımız var. Sizin bu konudaki fikriniz nedir?

YANIT: Vergi Usul Yasası'nın 280. maddesi hükmü gereği olarak yabancı paralar borsa rayici ile değerlendirilecektir. Ülkemizde yabancı paralar için açılmış borsa bulunmadığı için yabancı paralar dönem sonlarında Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen kurlar esas alınarak değerlendirilmektedir. Ayrıca geçici vergiye ilişkin olarak kazanç tespiti aşamasında da T.C. Merkez Bankası tarafından belirlenen ve Resmi Gazete'de yayımlanan kurlar esas alınmaktadır. Kasada nakit olarak bulunan yabancı para değerleme sırasında efektif olarak kabul edilmekte ve dolayısıyla değerlemede efektif kurlar dikkate alınmaktadır. Gerçekte Maliye Bakanlığı tarafından ilan edilen kurlardan birisi efektif, diğeri ise döviz alış kurudur. Bu ayrım ülkemizde bankacılık uygulamasında nakit yabancı paranın efektif, bunun dışındaki yabancı para cinsinden ödeme araçlarının ise döviz olarak adlandırılmasını zorunlu kılmaktadır. Banka hesaplarında tutulan yabancı paralar da alacak niteliğinde olduğundan döviz kuru esas alınarak değerlendirilir. Bir başka anlatımla bankada hesapta bulunan para döviz niteliğindedir. Para ilgili hesaptan çekildikten sonra yani nakde dönüşmesi halinde efektif hale gelir. Konunun özelliği dikkate alındığında Vergi Hukuku açısından tartışmaya neden olmayacak kadar açıktır. Dolayısıyla "banka hesaplarında tutulan yabancı paralar da bir alacak niteliği gösterdiği için döviz kuru ile değerlenir." (Özyer, Mehmet Ali "Vergi Usul Kanunu Uygulaması" 3. Baskı HUK Yayınları sf:490-491; Ürel, Gürol "Vergi Usul Kanunu Uygulaması" Maliye ve Hukuk Yayınları,sf:601) Aynı görüş Maliye Hesap Uzmanları Derneği tarafından yen